ماده ی تاریک؟!

[Saeed-s]

پاسخ : ماده ی تاریک؟!

میگم که...از کجا معلوم همه جا یکسان پخش شده باشه؟! اینم خودش یه بحث از نجومه که الان جاش نیست بازش کنم ولی به من اطمینان کن که به طور یکسان پخش شده.
به این سواالمم جواب بدین ممنون می شم...
اگه این انبساط ادامه پیدا کنه تهش چی میشه؟!(ماده ی تاریک داره باعث انبساط جهان میشه!!).....میشه گفت به خاطر فاصله ای که به وجود میاد ممکنه مثلا سیاره ها معلق شن؟!...یا مثلا ... سوال اولت رو هم الان استیفن هاوکینگ نمی تونه جواب بده.اما درباره ی سوال دومت فکر نکنم چون مثلا نیروی جاذبه ی بین زمین و خورشید رو اگه در نظر بگیریم میبینیم که اجرام دیگه روش تاثیری نمی ذاره تازه اگه هم بذاره اثر منفی میذاره چون مثلا ممکنه زمین رو به طرف خودشون بکشن(گفتم مثلا!) برای همین فکر میکنم تاثیری نداشته باشه .
اگه توضیحات قابل در ک نبود ببخشید اگه مشکلی هست بگین تا دوباره توضیح بدم.

 

[sohaaaa]

پاسخ : ماده ی تاریک؟!

یعنی فاصله هیچ تاثیری نداره؟!...مگه میشه؟! ^-^....به هر حال اگه فاصله ی بین زمین و خورشید هی بخواد زیاد شه بالاخره یه روزی دیگه هیچ جاذبه ای نسبت به هم ندارن!!........مگه نه؟!

 

[Saeed-s]

پاسخ : ماده ی تاریک؟!

خب ببینید من فکر نمیکنم با انبساط جهان فاصله ی زمین و خورشید از هم زیلد بشه . به نظر من (البته شاید اشتباه باشه) اجرامی از هم دور میشن که تحت تاثیر نیروی گرانش هم قرار نداشته باشند. البته این یک نظر شخصیه.

 

[sohaaaa]

پاسخ : ماده ی تاریک؟!

با این که من تو این مورد با شما موافق نیستم ممنون واسه جوابا!!...تا حدی از مشکلاتم حل شد!! :)

 

[آقا رضا]

پاسخ : ماده ی تاریک؟!

خب همونطور که دوستان اشاره کردن این ماده چیزی درحدود 90-95 درصد جرم عالم رو تشکیل داده
خب برای اثبات اینکه این ماده وجود داره یا نه راه های مختلفی وجود داره مثل آشکار ساز هایی که رو بالون ها سوار میشن و در ارتفاع های بالا به جمع آوری اثرات ذراتی با انرژی بالا می پردازند-راه دیگری هم وجود داره مثلا عدسی ساز گرانشی که بیان میکنه : مثلا اگر یک جسمی یا منبع نوری در فاصله یک میلیون سال نوری از ما باشه و در این حالت توده ای از ماده ی تاریک بین آن جسم و ما قرار بگیره ماده تاریک مثل یه عدسی عمل میکنه و فاصله کمتر مثلا 700هزار سال نوری نشون میده
خب اینم دو تا اثبات برای اینکه ثابت بشه ماده تاریک وجود داره
در جواب دوستمون sohaaaa هم باید بگم که ماده ی تاریک در سرتاسر کیهان به طور همگن نیستش و در ضمن دلیل انبساط عالم ماده ی تاریک نیست بلکه انرژی تاریک هستش

 

[sohaaaa]

پاسخ : ماده ی تاریک؟!

مورد اول رو که تقریبا اصلا نفهیدم چیکار می کنن!!
دومی هم...خوب چه جوری می فهمن فاصله باید مثلا یک میلیون سال نوری می بوده ولی الان 700 هزار تاست؟!

....
یعنی کلا ماده ی تاریک و انرژی جدا از همن؟!...من فکر می کردم انرژی تاریک رو همون ماده ی تاریک تولید می کنه دیگه...؟!...
حالا مقدارش ثابته؟!...یعنی ممکنه هر روز که می گذره زیاد تر یا کم تر بشه؟!

 

[Farivar]

پاسخ : ماده ی تاریک؟!

نگاه کن اگه تو شب بخوابیو یدفه تمام دنیا 1000 برابر بشه تو میفهمی؟
جوابش نه! چون تو و کامپیوترت و تمام چیز های دنیا 1000 برابر شدن حتّی چشم هاتو مغزت; فکر میکنم این جواب سؤالت باشه که میگی سیّارات معلّق می شن.
نه؟

 

[sohaaaa]

پاسخ : ماده ی تاریک؟!

نگاه کن اگه تو شب بخوابیو یدفه تمام دنیا 1000 برابر بشه تو میفهمی؟
جوابش نه! چون تو و کامپیوترت و تمام چیز های دنیا 1000 برابر شدن حتّی چشم هاتو مغزت; فکر میکنم این جواب سؤالت باشه که میگی سیّارات معلّق می شن.
نه؟

نو انبساط جهان که سایز ستاره ها و سیاره ها بزرگ نمیشه!!(میشه؟)...فاصلشون زیاد میشه !!

 

[nmejris@zan]

پاسخ : ماده ی تاریک؟!

نگاه کن اگه تو شب بخوابیو یدفه تمام دنیا 1000 برابر بشه تو میفهمی؟
جوابش نه! چون تو و کامپیوترت و تمام چیز های دنیا 1000 برابر شدن حتّی چشم هاتو مغزت; فکر میکنم این جواب سؤالت باشه که میگی سیّارات معلّق می شن.
نه؟

حرف سها درسته تا اونجایی که منم میدونم این حرف شما اشتباه هستش !
انبساط جهان تا اوجایی که من میدونم مربوط به فاصله ی بین اجسام هستش نه حجمشون !
در ضمن طبق این چیزی که شما گفتی اگر حجم زیاد بشه و جرم زیاد نشه یعنی شما باید وزنت متغیر باشه !!!!

 

[Saeed-s]

پاسخ : ماده ی تاریک؟!

حرف سها درسته تا اونجایی که منم میدونم این حرف شما اشتباه هستش !
انبساط جهان تا اوجایی که من میدونم مربوط به فاصله ی بین اجسام هستش نه حجمشون !
در ضمن طبق این چیزی که شما گفتی اگر حجم زیاد بشه و جرم زیاد نشه یعنی شما باید وزنت متغیر باشه !!!!

وقتی جرم ثابت باشه خب وزن هم ثابته! نیست؟
چه ربطی به حجم داره؟

 

[nmejris@zan]

پاسخ : ماده ی تاریک؟!

وقتی جرم ثابت باشه خب وزن هم ثابته! نیست؟
چه ربطی به حجم داره؟

منظورم از حجم حجم جهان بود !!
خیلی بد بیان کردم !! همون انبساط کلی جهان رو منظورم بود !
منم منظورم همین بود ! اون دوستمون گفته بودن همه چی انبساط پیدا میکنه و ما نمیفهمیم ! خواستم بهش بگم میفهمیم !!

 

[pico]

پاسخ : ماده ی تاریک؟!

اينكه يه چيز اونجا هست و اسمش ماده تاريكه و يكي ديگه هست كه اسمش انرژي تاريكه خيلي چيز هارو به شك وا ميداره . يكيش درستي نظريه ماترياليست و پيدايش خود به خودي جهانه كه دوستمون گفت نقشي توش نداره ...


ولي من تا حالا هرچي خوندم داشت . ميشه يكي كه ميدونه توضيح و ربطشو با پيدايشه ججهان بگه ؟

 

[alireza85]

یه چیزی بگم؟
راستش با اینکه همه ی شواهد نشون دهنده ی ماده ی عجیبی به نام ماده ی تاریکه ولی با این حال برای من شک و تردید زیادی هست. اصن شاید ماده ی تاریکی نباشه. شاید دلایل مشاهدات ما چیز دیگه ای باشه که به ذهنمون نرسیده. یه چیز...یه چیز فراماده ای مثلا...

راستش این شکو منم خیلی دارم.اصلا فکر میکنم امکان داره دریافت ما کاملا اشتباه بوده باشه تا برای خودمون یک همچین چیزی رو در نظر میگیریم.اصلا فکر میکنم کلا علممون یا فیزیکمون کلا اشتباه باشه.این شک همررو اذیت کرده.

 

[alireza85]

راستش ماده تاریک دقیقا کارش اینه که کمبود جرم رو در چیزهای مختلف جبران میکنه.یعنی روی همه ی ما ماده تاریک تاثیر داره.ولی جرم اضافه شده اونقد کمه که نمیشه محاسبه کرد.فقط در اجسام فوقالعاده سنگین و بزرگ مثل کهکشان ها هستن که میشه این فرقو اندازه گیری کرد.ماده تاریک تا اونجایی که من میدونم جدیدا گفتن که جرمش منفی هست و سیاله.میتونید یک سرچی در این رابط بکنید.جرم منفی یعنی خاصیتاش کلا فرق میکنه.مثلا اگر میز شما جرمش منفی بود اگر هلش میدادید به طرف شما میومد.و یا اگر به طرف خودتون میکشیدید به طرف روبه رو میرفت.البته من هنوز نفهمیدم چطور جرمش منفیه ولی به کهکشان ها جرم میده.در واقع با این تئوری جدید که بهتون گفتم میخوان ماده تاریک و انرژی تاریک رو بهم جوش بدن.یعنی بگن مثلا کهکشان ها با نیروی جاذبشون ماده تاریک رو به طرف خودشون میکشن ولی چون جرم منفی هست ماده تاریک برعکس میره!!!یعنی بجای اینکه به طرفه کهکشان به از اون دور میشه.وقتی این ماده شروع به دور شدن میکنه انرژی حاذبه درحال دور کردنشه.پس این انرژی تاریک رو با همین فرضیه ربط دادن به ماده تاریک.البته مفهوم جرم منفی رو هنوز متوجه نشدم.یعنی بوزون هیگز توی جرم منفی چطور رفتار میکنه.قطعا اگه ماده تاریکی وجود داشته باشه قطعااااااااااا یک پادماده تاریک هم باید وجود داشته باشه.خوب تا اونجایی که هممون میدونیم اگر یک ماده به پادماده بخوره باعث انفجار بزرگی و انتقال انرژی زیادی میشه.خوب اگر ماده تاریک و انرژی تاریک 94.5درصد از دنیارو تشکیل دادن قطعا تابحال به پادماده و پاد انرژی شون هم برخورد کردن.خوب این حجم زیاد باید انفجار بزرگی رو درست کنه که باید پرتوهای انرژزیش به ما برسه به طورت موج.ولی نرسیده.با این استدلال نمیخوام ماده تاریکو رد کنم.میخوام یک سوال مطرح کنم.
اگر تو صحبتمام مشکلی دیدید بگید.

در پناه حق.

 

[alireza85]

دقیقا
اختر-فیزیک‌دانان فرضیه مادهٔ تاریک را مطرح نمودند تا اختلاف میان جرم محاسبه‌شده برای اجرام غول‌پیکر آسمانی توسط دو روش استفاده از تأثیرات گرانشی آن‌ها یا استفاده از مواد درخشان درون آن‌ها (ستارگان، گاز، غبار) را توضیح دهند.
نخستین فردی که شروع به تفسیر مشاهدات تجربی و نتیجه‌گیری در مورد وجود مادهٔ تاریک پرداخت، اخترشناسی هلندی به نام یان اورت بود که از پیشگامان اخترشناسی رادیویی بود و فرضیه‌اش را در سال ۱۹۳۲ مطرح نمود. اورت مشغول مطالعه حرکات ستارگان در منطقه کهکشانی محلی بود که فهمید ،جرم در صفحه کهکشانی باید بیشتر از آنچه قابل دیدن است، باشد. اما بعدها مشخص شد که این اندازه‌گیری اشتباه بوده‌است. در سال ۱۹۳۳، فریتز زوئیکی، اخترفیزیکدان سوییسی که گروه‌ها و خوشه‌های کهکشانی را مطالعه می کرد، نتیجه‌گیری مشابهی نمود. زوئیکی قضیه ی ویریال را در مورد خوشه کهکشانی به کاربرد و شواهدی مبنی بر جرم گمشده به‌دست‌آورد. زوئیکی جرم کل خوشه را بر اساس نحوه حرکت کهکشانها در نزدیکی لبه‌های آن تخمین زد و این تخمین را با تخمین دیگری بر پایه تعداد کهکشانها و درخشش خوشه مقایسه نمود. او متوجه شد که جرمی در حدود ۴۰۰ برابر بیشتر از آنچه دیده‌می‌شود وجود دارد. گرانش کهکشان‌های قابل رویت در این خوشه بسیار کوچکتر از آن است که چنین مدارهای پرسرعتی بوجود آیند، بنابراین نیاز به چیزی اضافه بود. این مسئله به عنوان مسئله جرم گمشده شناخته می‌شود. بر پایه این نتایج زوئیکی چنین استنباط نمود که می‌بایست شکلی نامرئی از ماده وجود داشته‌باشد که که جرم و گرانش کافی برای بهم پیوسته نگه‌داشتن خوشه را فراهم کند.
یعنی اگه بخوام یه توضیح خیلی خلاصه وار در مورد ماده تاریک بدم می تونم بگم که:
تمام جهان ما از سه چیز تشکیل شده:
1-انرژی تاریک(%68.3) 2-ماده تاریک(%26.8) 3-ماده معمولی(%4.9)
هممون میدونیم که چیزی که داره موجب داره موجب انبساط جهان میشه انرژی تاریکه که بخش بیشتر جهان رو (تقریباا %68 ) تشکیل داده و همچنین ماده معمولی ماده ای است که تشکیل دهنده تقریبا 5 درصد از جرم کل هستی می باشد و قابل دیدنه.
ماده تاریک بعد از انرژی تاریک بیشترین بخش تشکیل دهنده جهانه که از طریق گرانش با بقیه ی چیزا ارطبات داره.
اثبات ماده تاریک::::
1-دانشمندان دیدن که نور توسط گرانش یک ماده نامریی خمیده می شه.(خاصیت عدسی گرانشی)
2-دانشمندان فهمیده اند که سرعت چرخش کهکشان ها بیشتر از ان چیزی است که باید باشد.
۱- استفاده از شتاب دهنده بزرگ هادرونی
۲- با استفاده از داده های ماهواره های WMAP و پلانک
۳- آزمایشات تشخیص مستقیم برای شناخت ماده تاریک
۴ – آزمایشات تشخیص غیر مستقیم
و...
با کمی تحقیق درباره دلایل بالا، علت پی بردن به ماده تاریک را خواهید فهمید(::::::
!!!!!!!!!!!!
1-ماده تاریک از خوده هیچ نوری منتشر نمی کند و مستقیما دیده نمی شود در نتیجه ستاره یا سیاره نیست.
2-ذرات تشکیل دهنده ماده معمولی باریون نامیده می شوند.اگر ماده تاریک از باریون ها تشکیل می شد باید توسط نوری که بازتاب می کند قابل اشکار سازی باشد.در نتیجه ماده تاریک توده از ماده ی معمولی نیس.
3-ماده در اثر تقابل با پاد ماده نابود شده و پرتو های گاما تولید می کند.ستاره شناسان چنین چیزی را در مورد ماده تاریک مشاهده نکرده اند.
درنتیجه ماده تاریک پادماده نیس.

ممونم حسام.
فقط چند نکته:
موضوعی مهم و قابل تامل اینکه علاوه بر ماده تاریک پاد ماده تاریکی هم هست.علاوه بر انرژی تاریک پاد انرژی تاریک هم هست.

درمورد عدسی گرانشی هم باید بگم که امروزه فرضیه ای اومده که ماده تاریک سیاله.یکی از دلالیشم همین خمیدگی نور در گرانشه که توسط بستری که ما بو اون ماده تاریک میگیم اتفاق میفته.درواقع برای خم کردن نور نیاز به یک سیال داریم.به نظرم برید ازمایش خم کردن نور توسط اب رو ببینید تا بهتر متوجه بشید.


در مورد بازتابه نورم بگم که در واقع باریون ها خاصیتی دارن که فوتون رو از خودشون رد نمیکنن بلکه پسش میدن.به همین دلیل نور بازتاب داده میشه ولی در ماده تاریک چون ماده تاریک فقط بستری در هوا هست نور نمیتونه از اون رد بشه.


دراخرم بگم که ماده تاریک پاد ماده نیست درسته.یعنی اینکه ماده ما همین ذرات بار یون هستن پادماده ذرات ماده تاریک که البته این اشتباهه.اما این دلیل نمیشه که ماده تاریک خودش پاد ماده تاریک نداشته باشه.

موفق باشید.

 

[alireza85]

به نظر من وجود ماده تاریک بدیهی است.زیرا ازمایشاتی که انجام شده از لحاظ علمی منطقی هستند و همچنین علاوه بر انها قران نیز وجود ماده تاریک رو تایید کرده .
اما در واقع سوال اصلی اینجاست که ماده تاریک چیست؟
من برای سوال تو که چرا اگر 95 درصد جهان از ماده تاریک و انرژی تاریک است یک فرضیه دارم که ممکنه اشتباه باشه اما گفتنش خالی از لطف نیس.
به نظر من مقایسه تو (مقایسه ماده تاریک با پادماده تاریک) مثله مقایسه ماده و پادماده است.
همونطور که میدونی مقدر ماده و پادماده در جهان یکی نیست زیرا در این صورت جهان نابود می شد.در نتیجه می شه گفت که مقدار ماده تاریک با پادماده تاریک نیز یکسان نییست. همونطور که هممون میدونیم این نوترینو ها هستند که مو جب این نابرابری می شوند(هنوز این احتمال خیلی قوی نیست) در نتیجه می شه گفت ذراتی نیز مانند نوترینو ها برای ماده تاریک وجود دارد که موجب نا برابری ماده تاریک و پادماده تاریک می شود.
فقط یه فرضیه از خودمه یعنی می تونه اشتباه باشه(::::::::::::::::::::::::::::::::::::
موفق باشی.

/
همونطور که گفتم من منکر ماده تاریک نیستم.درباره نظرتم حسام میتونه درست باشه.البته به نظر من بازم این دلیل نمیشه بالخره باید یک نیرویی رو بگیریم مگر اینکه ماده ای رو در نظر بگیریم که مانع این اتفاق بشه.
موفق و پیروز باشید.

 

[Sara.kh]

مادۀ تاریک در واقع چیزیه که نه فقط در کیهان‌شناسی، بلکه در دینامیک ساختارهای ستاره‌ای و کهکشانی برای مسائل متعددی تا الآن آخرین راه حل محسوب می‌شه. یک دیدگاهی که درباره‌ش زیاد شنیده می‌شه اینه که ما کلاً بیایم مدل کیهان‌شناسی استاندارد رو کنار بذاریم تا مسئلۀ مادۀ تاریک کنار گذاشته بشه، که در این صورت عملاً جامع‌ترین نظریه که بهترین درک رو از داده‌های رصدی حاصل کرده رو از دست می‌دیم؛ بنابراین بیش‌تر بحث سر چیستی و ماهیت مادۀ تاریک (غیرباریونی) هست.
یک نکتۀ دیگه اینه که در حال حاضر شاخه‌های مختلف فیزیک نسبت به گذشته ارتباط وسیع‌تری با هم دارند و تغییر مبانی یکی از اون‌ها، بقیۀ شاخه‌ها رو تحت تأثیر قرار می‌ده، و از طرفی این نکتۀ مثبتی هست که باعث تزلزل کم‌ترشون می‌شه.
از اون‌جا که می‌‌شه گفت مهم‌ترین (یا تنها) دلایل وجود مادۀ تاریک، مربوط به آثار گرانشی اون هست، چیز دیگه‌ای که گفته می‌شه اینه که ممکنه نسبیت عام و قوانین مربوط به گرانش اون دچار مشکل‌ و نقص باشند که نظر به‌خصوصی درباره‌ش ندارم ولی هم‌چنان باید توجه داشته باشیم که موفقیت‌های یک نظریه نمی‌تونن به سادگی نادیده گرفته بشن، حتی مکانیک نیوتنی «منسوخ» به حساب نمی‌آد و اون رو موفق در حالت‌های خاصی در نظر می‌گیرند و نه «رد شده».
این‌جا به چند مورد از موضوعاتی که مادۀ تاریک براشون راه‌حل قابل دفاعی داره اشاره می‌کنم:

منحنی چرخش کهکشانی (Rotation Curve):

For a spherical system, the speed V in a circular orbit at radius R is related to the mass MR) interior to that radius by the exact equation: MR)=RV^(2)
For orbits in a flattened disk, this formula gives MR) to within 10%-15%. Since V(R) does not decline, the mass of milky way must increase almost linearly with radius, even for beyond the sun where there are very few stars. Later, we will see that this discrepancy between the distributions of light and mass in generally present in spiral galaxies. Astronomers often refer to it as the 'missing mass' or 'dark matter' problem.*​

For the few elliptical galaxies that have cold gas, we can use the same techniques as for disk system to find their mass [...] Within a radius of 50kpc, this galaxy has M/L=10-20 in solar units, which is much larger than we found in the center of NGC 1399, but similar to results for spiral galaxies in section 5.3. If the systems containing
cold gas are otherwise typical, than the outer parts of elliptical galaxies consist mainly of dark matter. The motions of globular clusters can also be used to test for dark matter in the outer reaches of elliptical galaxies.*​

لنز گرانشی (Gravitational lensing):

Gravity acts on light itself, bending the paths of photons. If we look at two galaxies that are neighbors on the sky, then the light of the more distant system swerves toward the nearer galaxy as it passes by on its way to us. [...] The gravity of the entire cluster has bent its light, forming multiple images that run together to make up the arc. Another distant galaxy gives rise to the broken arc further out that twists past two fainter cluster members. The cluster's gravity has deflected more light toward us than we would otherwise receive, so the arcs are brighter than the original sources. They are also distorted and magnified in size. This effect is called gravitational
lensing, even through the light is not brought to
.a focus
Gravitational lensing provides a powerful method to study the dark matter between galaxies, because the effect does not depend on whether a cluster has reached
*.equilibrium, or is still growing and changing​

تشکیل ساختار (Structure formation):

کیهان‌شناسی نوین بی‌نظمی‌های ظریف موجود در ساختارها را با استفاده از جاذبۀ ناشی از نیروی گرانشی توضیح می‌دهد. جاذبه، ماده را به سمت ناحیه‌هایی می‌کشاند که چگالی‌شان بیش‌تر از چگالی میانگین است. از آن‌جا که گرانش نیروی هدایت‌کننده است، تشکیل ساختار مکانی برای کاوش چگالی کل ماده، درست مانند منحنی‌های چرخش و شاره‌های شامه‌ای است.​

بیش از 20 سال طول کشید تا ثابت شود که مادۀ باریونی عالم به خودی خود نمی‌تواند جاذبۀ کافی برای تشکیل ساختارهای مشاهده شده در سن کنونی عالم را تأمین کند. این مسئله را می‌توان با
معرفی مادۀ تاریک غیرباریونی و نیروی گرانش اضافی ناشی از آن برای تشکیل سریع‌تر ساختارها، توجیه کرد. در صورت وجود مادۀ تاریک غیرباریونی، نیازی به اثرات فشار خارجی نیست. در حال حاضر مدل کارآمد دیگری برای توجیه تشکیل ساختارها در عالم وجود ندارد که مستقل از این حداقلِ مقدار برای مادۀ تاریک باشد.*

برای تشکیل اولیه ساختارها در اوایل عالم، حد کمینه‌ای برای جرم اون ساختار داریم که اگه جرم، کم‎‌تر از اون باشه، ساختار به علت برهم‌کنش با فوتون‌های پرشمار و پرانرژی از بین می‌ره، از این رو پیشنهاد شده که ساختارهای اولیه نه باریونی، بلکه غیرباریونی بودند (برای حل مشکل برهم‌ کنش با فوتون‌ها، چون که مادۀ تاریک غیرباریونی با فوتون برهم‌کنش نمی‌کنه) و شکل‌‌گیری ساختارها به این شکل شروع شده.

هندسۀ عالم:

یکی از جالب‌ترین مشاهدات در کیهان‌شناسی که طی سال‌های اخیر انجام شده، اندازه‌گیری دقیق هندسۀ عالم با استفاده از ساختارهای موجود در میکروموج زمینۀ کیهانی بوده است. نوع این ساختارها با توجه به اندازه‌گیری زاویه‌ای از پرتوهای میکروموج زمینۀ کیهانی پیش‌بینی می‌شوند. سنجش دقیق این پرتوها، هندسۀ عالم را توصیف می‌کند و به ما می‌گوید که فوتون‌های میکروموج زمینه، چگونه از منشأ خود به سمت موقعیت کنونی ما حرکت کرده‌اند.*

(نتایج حاصل از مشاهدات میکروموج زمینه و مدل استاندارد کیهان‌شناسی، مقداری برای چگالی مادۀ عالم به دست می‌دهد که با اندازه‌گیری‌های دیگر این پارامتر از راه‌های دیگر هم‌خوانی دارد و مقدار آن بسیار بزرگ‌تر از حد بالای چگالی مادۀ باریونی عالم است؛ وجود مادهٔ تاریک می‌تواند این کمبود را جبران کند)

---

نامزدهای مادۀ تاریک:

تعیین ترکیب شیمیایی مادۀ تاریک یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که کیهان‌شناسان امروز با آن مواجه‌اند [...] نامزدهای مادۀ تاریک معمولاً به دو گروه تقسیم می‌شوند، مادۀ تاریک داغ (HDM) و مادۀ تاریک سرد (CDM). مادۀ تاریک داغ شامل ذراتی است که با سرعت‌های نسبیتی در حال حرکت می‌باشند (پراکندگی سرعت داخلی ذرات نسبیتی می‌باشد). نامزدهای مقدم مادۀ تاریک داغ نوترینوهای وزین می‌باشند (که لپتون‌ها هستند). بهترین تخمین برای حد بالای جرم نوترینوی الکترونی 2.2ev/c^(2) می‌باشد. نامزدهای مادۀ تاریک سرد ذرات فرضی هستند که به‌آرامی حرکت می‌کنند، مانند WIMPها (به طور ضعیفی با ذرات وزین در حال برهم کنش می‌باشند) که به سختی با مادۀ معمولی به جز از طریق جاذبۀ گرانشی خود برهم کنش می‌کنند. [...] نامزد دیگر مادۀ تاریک سرد فرضی اکسیون می‌باشد، یک بوزون با جرم کم‌ که بسیار سبک‌وزن می‌باشد. اگر اکسیون‌ها وجود داشته باشند و اگر بیشتر مادۀ تاریک را تشکیل دهند، به میزان قابل‌توجهی فراوان‌ترین نوع ذرۀ موجود می‌باشند. اگرچه هنوز هیچ مدرکی دال بر وجود WIMPها یا اکسیون‌ها وجود ندارد، اما جست‌وجو برای یافتن آن هم‌چنان ادامه دارد.
تمایز میان مادۀ تاریک سرد و داغ مهم است زیرا برای هر ماده تاریک داغ نسبیتی سخت است که به طور گرانشی جمع شود و در شکل‌گیری ساختار اولیۀ جهان شرکت کند. به همین دلیل در حال حاضر الگوهایی که مادۀ سرد تاریک را تشکیل می‌دهند مورد توجه می‌باشند. در حقیقت به این الگوی استاندارد در کیهان‌شناسی به عنوان الگوی ACDM ارجاع می‌شود زیرا شامل ثابت کیهان‌شناسی و مادۀ تاریک سرد می‌باشد.*

جعبه متن مخفی: .

Galaxies in the universe: An introduction, Second edition, Linda S.Sparke, John S.Gallagher, 2.2.3 page 94
Galaxies in the universe: An introduction, Second edition, Linda S.Sparke, John S.Gallagher, 6.4.1 page 274
Galaxies in the universe: An introduction, Second edition, Linda S.Sparke, John S.Gallagher, 7.4 page 303​

مقدمه‌ای بر کیهان‌شناسی نوین؛ آندرو لیدل؛ خالقی؛ 79
مقدمه‌ای بر کیهان‌شناسی نوین؛ آندرو لیدل؛ خالقی؛ 80
اخترفیزیک جدید، جلد2؛ برادلی کارول، دیل استلی؛ جمشید قنبری، سعیده حسابی؛ 495

​