مشاورۀ انتخاب رشتۀ المپیاد

[N.S.D]

سلام =)
امیدوارم تاپیکِ درستی رو انتخاب کرده باشمಥ_ಥ
راستش یه سوال داشتم فکر کنم شما که تجربه هم دارید بتونید کمکم کنید

__ من رشته‌ام ریاضیه، ولی میخوام یکی از دو تا گزینه هایی که برای المپیاد مجازم رو جغرافی یا کارآفرینی بردارم (اگرررر خدا قبول کنه با این مخی که من دارم واقعاಥ_ಥ)
و البته میدونم که شرطایی مثل معافیت از کنکور نداره اگر مدال طلا بگیره شخص (مشکلی هم نیست قرار نیست من به اونجا برسم بیشتر تفننی میخوام برم)

ولی دو تا سوال داشتم
__ اولیش اینه که چون من رشته‌ام ریاضیه نمیتونم جغرافی رو شرکت کنم؟ یعنی جغرافی فقط و فقط مال بچهای انسانیه؟؟
__ و اینکه کدومش بهتره؟ (مقایسه شون از نظر سختی و راحتی، کم و زیاد بودن منابع شون نسبت به هم، مزیت و اینا)

خیلی خیلی ممنون میشم اگر کسی میدونه بهم بگه =)♡
**من حدودا سه ماهه از هر کی میپرسم میگه والا من نمیدونم ಥ_ಥ

 

[reyhaneh24]

سلام =)
امیدوارم تاپیکِ درستی رو انتخاب کرده باشمಥ_ಥ
راستش یه سوال داشتم فکر کنم شما که تجربه هم دارید بتونید کمکم کنید

__ من رشته‌ام ریاضیه، ولی میخوام یکی از دو تا گزینه هایی که برای المپیاد مجازم رو جغرافی یا کارآفرینی بردارم (اگرررر خدا قبول کنه با این مخی که من دارم واقعاಥ_ಥ)
و البته میدونم که شرطایی مثل معافیت از کنکور نداره اگر مدال طلا بگیره شخص (مشکلی هم نیست قرار نیست من به اونجا برسم بیشتر تفننی میخوام برم)

ولی دو تا سوال داشتم
__ اولیش اینه که چون من رشته‌ام ریاضیه نمیتونم جغرافی رو شرکت کنم؟ یعنی جغرافی فقط و فقط مال بچهای انسانیه؟؟
__ و اینکه کدومش بهتره؟ (مقایسه شون از نظر سختی و راحتی، کم و زیاد بودن منابع شون نسبت به هم، مزیت و اینا)

خیلی خیلی ممنون میشم اگر کسی میدونه بهم بگه =)♡
**من حدودا سه ماهه از هر کی میپرسم میگه والا من نمیدونم ಥ_ಥ

سلام
طبق بخشنامه پارسال فقط بچه های انسانی میتونن تو المپیاد جغرافیا شرکت کنن
و در مقایسه با کارافرینی منابع بیشتر و نیاز به خوندن بیشتری هم داره

درمورد کارافرینی هم
۸ تا کتاب رو به عنوان منبع معرفی کردن
ولی درواقع هیچ کدومش به درد نمیخوره
و مرحله اول بدون خوندن هم میشه قبول شد

برای مرحله دومم اگه یه سری چیزای ابتدایی رو بدونی و بلد باشی نیاز به منبع خاصی نداره
فقط باید سوال حل کنی و با سبک سوالا اشنا بشی
و سوالا و درسنامه های سالای گذشته کفایت میکنه

و البته
این المپیاد ها چون نو هستن
هرسال مباحث و موضوع های جدیدی رو رو میکنن
و عین زیست و ریاضی نیست که بگیم انقد سوال از این مبحث میاد و ...
برای همین چیزی که مهمه همون نحوه تفکر و درست تحلیل کردن سواله که اگه یه سوالی رو تو یه زمینه برای اولین بار دیدی خوب بتونی بهش نگاه کنی و جواب بدی

در کل اگه داری میای دهم و میخوای تازه شروع کنی
و علاقه داری المپیادم بخونی
میتونی یکی از رشته های تخصصی و اونایی که سهمیه دارن رو بخونی و در کنارش کارآفرینی ، اقتصاد و ... هم امتحان کنی

 

[N.S.D]

سلام
طبق بخشنامه پارسال فقط بچه های انسانی میتونن تو المپیاد جغرافیا شرکت کنن
و در مقایسه با کارافرینی منابع بیشتر و نیاز به خوندن بیشتری هم داره

درمورد کارافرینی هم
۸ تا کتاب رو به عنوان منبع معرفی کردن
ولی درواقع هیچ کدومش به درد نمیخوره
و مرحله اول بدون خوندن هم میشه قبول شد

برای مرحله دومم اگه یه سری چیزای ابتدایی رو بدونی و بلد باشی نیاز به منبع خاصی نداره
فقط باید سوال حل کنی و با سبک سوالا اشنا بشی
و سوالا و درسنامه های سالای گذشته کفایت میکنه

و البته
این المپیاد ها چون نو هستن
هرسال مباحث و موضوع های جدیدی رو رو میکنن
و عین زیست و ریاضی نیست که بگیم انقد سوال از این مبحث میاد و ...
برای همین چیزی که مهمه همون نحوه تفکر و درست تحلیل کردن سواله که اگه یه سوالی رو تو یه زمینه برای اولین بار دیدی خوب بتونی بهش نگاه کنی و جواب بدی

در کل اگه داری میای دهم و میخوای تازه شروع کنی
و علاقه داری المپیادم بخونی
میتونی یکی از رشته های تخصصی و اونایی که سهمیه دارن رو بخونی و در کنارش کارآفرینی ، اقتصاد و ... هم امتحان کنی

هق منم جغرافی میخام
درسته در واقع سوالاشو که دیدم بیشتر از تو متنی بود که قبل از سوال دادن، نیاز به منابع خاصی فکر نمی‌کنم داشته باشه..
دقیقا، درسته
راستش قصد دارم کامپیوترم شرکت کنم در کنار کارافرینی ولی هر دو تاش تفننی =)
مرصی از توضیحاتت دوست عزیز ^^♡

 

[Strangers]

هق منم جغرافی میخام
درسته در واقع سوالاشو که دیدم بیشتر از تو متنی بود که قبل از سوال دادن، نیاز به منابع خاصی فکر نمی‌کنم داشته باشه..
دقیقا، درسته
راستش قصد دارم کامپیوترم شرکت کنم در کنار کارافرینی ولی هر دو تاش تفننی =)
مرصی از توضیحاتت دوست عزیز ^^♡

یه بحثی،
بعضی رشته های المپیاد به شدت زیاد مدرسه،استان،امکانات درصد زیادی سهم داره توش؛مثل کامپیوتر و ریاضی
اگه تصمیم ات جدیه که المپیاد کامپیوتر رو شروع کنی و جایی که هستی امکانات خاصی نداره بهتره هرچه سریع تر انتقالی بگیری به مدارسی که تجربه خوبی در این زمینه دارن با توجه به اینکه تغیر رشته و انتقالی سمپاد یه هفته ای هست شروع شده.
کارای باشگاه هم معلوم نیست واقعا،اگه قانون جدیدی تصویب نشه با رشته ریاضی توی اون المپیادها هم میتونی شرکت کنی،البته مال انسانی رو که واضحا نه(:

 

[N.S.D]

یه بحثی،
بعضی رشته های المپیاد به شدت زیاد مدرسه،استان،امکانات درصد زیادی سهم داره توش؛مثل کامپیوتر و ریاضی
اگه تصمیم ات جدیه که المپیاد کامپیوتر رو شروع کنی و جایی که هستی امکانات خاصی نداره بهتره هرچه سریع تر انتقالی بگیری به مدارسی که تجربه خوبی در این زمینه دارن با توجه به اینکه تغیر رشته و انتقالی سمپاد یه هفته ای هست شروع شده.
کارای باشگاه هم معلوم نیست واقعا،اگه قانون جدیدی تصویب نشه با رشته ریاضی توی اون المپیادها هم میتونی شرکت کنی،البته مال انسانی رو که واضحا نه(:

امکانات خاص که والا چه عرض کنم،نسبتا اوکیه، فقط از نظر کلاس بخوام بگم تو مضیقه اس یکم کرج، مشکلات زیاد دارن
به طور مثال بخوام بگم، الان چهار ماهه کل استان مون که پنج تا مدرسه دخترونه داره چهار یا پنج تا پسرونه، کلا دو تا مرکز برای کلاس گذاشته که اونم هر دانش آموزی رو نمیگیرن که به کنار، آزمون ورودی میگیرن، با شهریه خیلی بالا، یا مثلا کلاس یکی از مراکز فقط یه روز در هفته اس که با یه روز به جایی نمیشه رسید
کلا تو کرج جایه دیگه ای نمیتونم برم مگر اینکه برم تهران که فکر نکنم بشه به همین راحتی..
دقیقاااا، متاسفانه
و ممنونم بابت راهنماییت مرصی که گفتی بهم =)

 

[Hedieh_af]

شما تو کلاسای استعداد یابی المپیاد شرکت میکنین؟نظرتون چیه؟

 

[Strangers]

سلام
فایل توضیح هر کدوم از المپیاد ها هست و یه مدت بعد از اشنایی با المپیاد با توجه به علاقه میشه رشته رو انتخاب کرد.

 

[sp.ring]

ندیدم همچین چیزی

 

[Lushato]

کدوم رشته های المپیاد معافیت کنکور دارن و از کی باید شروع کنیم؟؟من میرم دهم انسانی و میخوام تخصصی المپ کار کنم ولی اطلاعاتی ندارم از المپ های انسانی...ممنون میشم راهنماییم کنین....چون اکثرا تجربی ، ریاضین اطلاعی در مورد انسانی ندارن...

 

[Strangers]

کدوم رشته های المپیاد معافیت کنکور دارن و از کی باید شروع کنیم؟؟من میرم دهم انسانی و میخوام تخصصی المپ کار کنم ولی اطلاعاتی ندارم از المپ های انسانی...ممنون میشم راهنماییم کنین....چون اکثرا تجربی ، ریاضین اطلاعی در مورد انسانی ندارن...

خب همه المپیاد هارو میتونی شرکت کنی ولی تخصصی انسانی
جغرافیا و ادبی هست.
_____
المپیاد ادبی، مسابقه‌ای در سطح کشوری است که دانش‌آموزان را با متون ادبی ایران آشناتر کرده و آن‌ها را به ادامه‌ی تحصیل در رشته‌های علوم انسانی و به خصوص ادبیات فارسی تشویق می‌کند. این المپیاد، پس از المپیاد ریاضی، همگام با المپیاد فیزیک، باسابقه‌ترین المپیادهای کشور است و از سال تحصیلی 67-1366 بنیان گذاشته شد.

شرکت در این المپیاد برای همه‌ی دانش‌آموزان رشته‌های نظری آزاد است و مانند دیگر المپیادها [+] این مسابقه نیز در سه مرحله انجام می‌گیرد. مرحله‌ی اوّل، شامل 100 پرسش چهارگزینه‌ای، از کتاب‌های درسی دبیرستانی (حدود 30%) و برخی منابع غیردرسی (حدود 70%) است که هرساله توسط کمیته ادبی باشگاه دانش‌پژوهان جوان اعلام می‌شوند. این مرحله معمولاً در بهمن‌ماه هرسال برگزار می‌شود و حدود 1000 نفر در آن پذیرفته می‌شوند.

مرحله‌ی دوم در اردیبهشت هر سال برگزار می‌شود و پذیرفته شدگان مرحله‌ی اول برای راهیابی به دوره‌ی تابستانه و کسب مدال به رقابت می‌پردازند. در این مرحله 40 نفر پذیرفته می‌شوند که همگی در دوره‌ی تابستانه مدال خواهند گرفت.

تاریخچه‌ی المپیاد ادبی

شرکت در این المپیاد، تا دوره‌ی چهاردهم (سال تحصیلی 80-1379) فقط مخصوص دانش‌آموزان دو رشته‌ی نظری علوم انسانی و علوم و معارف اسلامی بود و شش نفر نخست (پس از سه مرحله رقابت و آزمون)، مدال طلا دریافت کرده، می‌توانستند در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی وارد دانشگاه مورد علاقه‌ی خود شوند. امّا از دوره‌ی پانزدهم محدودیت رشته‌ی دانش‌آموزی برداشته شد و دانش‌آموزان دو رشته‌ی دیگر نظری، یعنی ریاضی-فیزیک و علوم تجربی نیز به جمع رقابت‌کنندگان پیوستند؛ امّا برای ایشان سهمیه‌ی طلا بصورت مازاد و مشروط درنظر گرفته شد؛ به‌این‌معنی‌که پس از رقابت چهل دانش‌آموز برتر کشور (مرحله‌ی سوم؛ دوره‌ی تابستانی)، شش نفر نخست رشته‌های انسانی و معارف، مانند گذشته، مدال طلا می‌گرفتند، و سه نفر نخست رشته‌های ریاضی و تجربی، درصورتی‌که نمر‌ه‌ی علمی‌ای بیشتر یا مساوی نفر ششم انسانی و معارف آورده بودند، مدال طلا می‌گرفتند. (و البته غالباً تنها یک یا دو نفر از دانش‌آموزان ریاضی و تجربی می‌توانستند چنین نمره‌ای کسب کنند). این حذف محدودیت، که از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و ابلاغ شده بود، باعث اعتراض کمیته‌ی علمی المپیاد ادبی و استعفای دسته‌جمعی ایشان شد.

پس از پایان دوره‌ی هفدهم و توزیع مدال‌ها، شورای عالی انقلاب فرهنگی تغییری در تعداد سهمیه‌ی طلای کشوری المپیادها تصویب و ابلاغ کرد (14مهر 1383) که طبق آن، در المپیاد ادبی، سهمیه‌ی دانش‌آموزن رشته‌های انسانی و معارف، از 6 به 12، و سهمیه‌ی دانش‌آموزان رشته‌های ریاضی و تجربی، از 3 به 6 افزایش یافت. بدین‌ترتیب، تعدادی از مدال‌آوران نقره نیز به جمع طلاآوران پیوستند و از مزیت دانشگاه بی‌کنکور بهره‌مند شدند. این قانون همچنان پابرجاست. از دوره‌ی بیست‌وپنجم (سال تحصیلی 91-1390) محدودیت تعیین رشته‌ی دانشگاهی نیز برداشته شد تا طلاآوران ادبی به‌جای آنکه تنها مجاز به انتخاب رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی باشند، بتوانند از بین تمام رشته‌های گروه‌های امتحانی علوم انسانی و هنر، رشته‌ی موردعلاقه‌ی خود را انتخاب کنند.

بخش اول

سی‌اُمین المپیاد ادبی در سال تحصیلی 95-96 برگزار شد و از امسال این المپیاد وارد دهه چهارم خود می‌شود و بدین ترتیب پس از المپیاد ریاضی، و در کنار المپیاد فیزیک، قدیمی‌ترین المپیاد کشور محسوب می‌شود. به همین جهت، و نیز از آنجایی که این المپیاد با هویّت ایرانی سر و کار دارد، نیازمند توجّه ویژه‌ای است. ادبیات فارسی، اگر نگوییم مهمترین شاخصه فرهنگی ایران پس از اسلام است، بی‌شک یکی از مهمترین شاخصه‌های آن بوده است، به نحوی که اگر بخواهیم ادبیات فارسی را با موسیقی، نقاشی، خطّاطی، و باقی عرصه‌های فرهنگی که در ایران وجود داشته است، مقایسه کنیم، از حیث کیفیّت و کمیّت و استمرار، در صدر خواهد درخشید و این ادّعا را چه از تعداد فراوان ضرب‌المثل‌هایی که از آثار ادبی نشات گرفته‌اند و چه از حافظه شعری بسیاری از مردم و چه از محافل شاهنامه‌خوانی و حافظ‌خوانی و چه از علاقه به مشاعره در بین مردم می‌توان دریافت. به همین جهت، یکی از گام‌های مهمّی که در حمایت از ادبیات فارسی در میان قشر نوجوان برداشته‌شده‌است، بنیان‌نهادن این المپیاد بوده است. در این سه یادداشت، ابتدا به معرفی المپیاد ادبی می‌پردازم، سپس به منابع مشهور و روند مطالعه اولیه اشاره خواهم کرد و در پایان از شیوه آمادگی برای آزمون سخن خواهم گفت. با توجه به آنکه بیشتر قصد دارم که این نوشته برای برنامه‌ریزی‌های آینده توسّط مدارس یا دانش‌آموزان مفید باشد، از مسائل مربوط به گذشته‌های دور یا برخی حوادث که استثنائاً در یک سال رخ داده‌اند، چشم‌پوشی می‌کنم و بیشتر به روند المپیاد در چند سال اخیر خواهم پرداخت.

المپیاد ادبی در هر سال تحصیلی یک‌بار و در سه مرحله برگزار می‌شود. مرحله اول و دوم آن که به ترتیب در بهمن و اردیبهشت هستند، از دو بخش منابع درسی و منابع غیردرسی تشکیل شده‌اند، ولی مرحله سوم که از آن بیشتر با عنوان «دوره تابستانی» یا «دوره» یاد می‌شود، بر پایه آموزش‌هایی است که در کلاس‌های باشگاه دانش‌پژوهان جوان به دانش‌آموزان ارائه می‌شود.

آزمون مراحل اول و دوم از 100 پرسش چهارگزینه‌ای تشکیل شده است که شامل پرسش‌هایی از کتاب درسی و پرسش‌هایی از منابعی جداگانه است که هر سال معرفی می‌شوند و در بخش دوم این یادداشت به آن‌ها خواهم پرداخت. تعداد سوالات درسی و غیردرسی المپیاد همواره یکسان نبوده است ولی در سالهای اخیر و با تغییراتی که در کمیته المپیاد ادبی رخ داده است، کفه سوالات غیر درسی به سوالات درسی چربیده است، به طوری که مثلا تعداد پرسش‌های درسی مرحله نخست دوره 24، 60 سوال بوده است و در دوره 30، این تعداد به 25 پرسش کاهش یافته است. البته باید به این مساله هم توجه داشت که تا پیش از تغییراتی که از سال 1389 در کمیته المپیاد ادبی رخ داد، بخش درک ادبی و اطلاعات عمومی در آزمون مرحله نخست وجود داشت ولی در ادامه و به مرور این بخش از المپیاد حذف شده است. به نظر نگارنده، یکی از بخش‌های بسیار تعیین‌کننده در آزمون المپیاد ادبی همین بخش بود و با حذف آن تمایز بین کسانی که خودشان، پیشتر، با ادبیات سر و کار داشته‌اند، و کسانی که تنها برای المپیاد درس خوانده‌اند مشخص می‌شد. البته زحمت هر کسی که برای المپیاد مطالعه می‌کند، بسیار ارزشمند است، ولی اگر شاخصه‌ای نیز وجود داشته باشد تا از طریق آن، مطالعات فردی و زحمت هر نفر هم به طریقی سنجیده شود، آزمون تا حدی از حالت مبتنی بر درس‌خواندن به آمیزه‌ای از درس‌خواندن و دانستن تغییر شکل خواهد داد.

دانش‌آموزان تمام رشته‌ها در مقطع متوسّطه دوم می‌توانند در المپیاد ادبی شرکت کنند. در ساختار آموزشی 5-3-3 دانش‌آموزان پایه اول دبیرستان اجازه شرکت در المپیاد را نداشتند و در کنار دانش‌آموزان پایه سوم که سرنوشت المپیاد را مشخص می‌کردند، دانش‌آموزان پایه دوم نیز می‌توانستند به صورت آزمایشی شرکت کنند. به احتمال قریب به یقین، از امسال دانش‌آموزان پایه دهم برای محک‌زدن خود و دانش‌آموزان پایه یازدهم برای کسب مدال به رقابت می‌پردازند. از بین چند هزار دانش‌آموزی که در مرحله نخست شرکت می‌کنند، حدود هزار نفر راهی مرحله دوم می‌شوند و از بین آنان نیز بین 40 تا 45 نفر برای ادامه راه در دوره تابستانی پذیرفته می‌شوند. در دوره تابستانی که حدوداً از اواسط تیرماه تا اواسط شهریور را شامل می‌شود، کلاس‌هایی برای دانش‌آموزان برگزار می‌شود و از مطالبی که در کلاس‌ها تدریس شده است، و همچنین از مطالبی که خواندن آنها به دانش‌آموزان محوّل شده است، آزمون گرفته خواهد شد. این کلاس‌ها گاهی تغییراتی می‌کنند ولی متون نظم، متون نثر، نویسندگی خلاق، ادبیات داستانی، شعر معاصر و نقد ادبی از درس‌هایی هستند که در این چند سال اغلب تدریس شده‌اند. در پایان آزمون‌های کلاسی، کمیته المپیاد ادبی مصاحبه‌ای با هر دانش‌آموز خواهد داشت و نمره‌ای را برای او در نظر می‌گیرد که پس از جمع‌بسته‌شدن با نمرات آزمون‌های او، تکلیف مدال‌های المپیاد را مشخص می‌کند. 12 مدال طلا برای دانش‌آموزانی که رشته آن‌ها انسانی است، و 6 مدال طلا برای دانش‌آموزانی که رشته‌ای جز انسانی خوانده‌اند، در نظر گرفته شده است، مشروط بر اینکه نمره آخرین طلای غیرانسانی از نمره آخرین طلای انسانی بیشتر باشد.

بخش دوم

چنانچه گفته شد، در مرحله اول و دوم که به صورت چهارگزینه‌ای برگزار می‌شود، منابع به دو بخش درسی و غیردرسی تقسیم می‌شود و در مرحله سوم هم کلاس‌های باشگاه دانش‌پژوهان و آزمون‌های تشریحی آن‌ها به همراه مصاحبه به فرآیند المپیاد ادبی خاتمه می‌دهد. در این بخش ابتدا منابع را معرفی می‌کنم و سپس از راه‌های آمادگی برای این مراحل خواهم گفت.

در ساختار 5-3-3 منابع درسی مرحله اول شامل ادبیات1و2، زبان فارسی 1و2، تاریخ ادبیات1(دوم انسانی)، عربی 1و2(و اغلب عربی3 انسانی) و تا سال گذشته زبان انگلیسی 1تا3 می‌شد؛ ولی سال پیش منبع اخیر حذف شد. منابع درسی مرحله دوم، شامل ادبیات3(انسانی)، زبان فارسی3(انسانی)، تاریخ ادبیات 2(سوم انسانی) و آرایه‌های ادبی(سوم انسانی) می‌شود. طبیعتاً با توجه به تغییر ساختار آموزشی کشور، و به تبع آن کتاب‌های درسی و چهارچوب آن‌ها، از امسال شاهد تغییر در منابع درسی هر دو مرحله با توجه به کتاب‌های نونوشت خواهیم بود.

منابع غیردرسی که می‌توان آن‌ها را در سه دسته متون کهن، شعر معاصر و ادبیات داستانی جای داد، هرساله عوض می‌شوند، ولی تعدادی از این منابع از کتاب‌های یکسانی برگزیده می‌شود. شاهنامه، تاریخ بیهقی، غزلیات حافظ، غزلیات سعدی، مثنوی معنوی، تذکره‌الاولیاء، کلیله و دمنه و گلستان سعدی از منابع پربسامد هستند. شایان ذکر است که علاوه بر آن سه دسته اصلی، هر ساله یک منبع برای عربی مرحله دوم، و تا دوره 28 یک منبع هم مربوط به زبان انگلیسی معرفی می‌شد.

برای المپیاد ادبی چه بخوانیم و چگونه؟

در دو مرحله نخست المپیاد، تکیه اصلی مطالب بر متون کهن اعم از نظم و نثر است. در نتیجه، دانش‌آموزی که به ادبیات کلاسیک فارسی دلبسته است، و بر اساس علاقه خود به خواندن المپیاد ادبی ترغیب شده است، می‌تواند با برنامه مناسب وقت خود را به المپیاد اختصاص دهد و از آن لذت ببرد. حقیقت آن است که دانش‌آموزانی که بیشتر درگیر فواید المپیادی‌شدن بوده‌اند، مسیر المپیاد را به کام خود تلخ کرده‌اند و آن را از یک راه لذت‌بخش، به نقطه‌ای که باید حتما به آن رسید تقلیل داده‌اند. توصیه من به کسانی که می‌خواهند در المپیاد شرکت کنند، آن است که از تمام این مسیر لذت ببرند و آن را برای بودن در همان مسیر بخوانند نه برای رسیدن به برگه گواهی مدال! این نکته را بدان جهت می‌گویم که چه مدال‌داران، چه راه‌نیافتگان به دوره تابستانی، بخش لذت‌بخش المپیاد را مسیر و سالی که طی کرده‌اند می‌دانند و نه نقطه پایان کارشان. بنابرین، در گام نخست، بی‌چشم‌داشتی نسبت به نتیجه کار، باید خواند و لذت برد. اما چه باید خواند؟ به نظر من حتماً باید خواندن را در چند جهت پیش برد و هرگز اسیر تک‌بعدی‌شدن نشد. بدون خواندن متون کهن نمی‌توان در المپیاد شرکت کرد. بنابرین لازم است با متونی مثل غزلیات حافظ و سعدی یا شاهنامه و تاریخ بیهقی آشنا شد و مقداری از آن‌ها را خواند. ضمناً، باید توجّه داشت که متون کهن هم یکسان نیستند و تفاوت‌های زیادی باهم دارند. به همین سبب، مناسب‌تر آن است که به حوزه‌های مختلف آن‌ها پرداخته شود به طرزی که با متون نظم خراسانی و عراقی و تفاوت‌هایشان، و از سویی با متون نثر، اعم از تاریخی و ادبی و عرفانی، آشنایی نسبتاً مناسبی به دست آورد. طبیعتاً این تنوّع در بین منابع غیردرسی هر سال وجود دارد و با آمادگی پیش از اعلام منابع، می‌توان راه را هموارتر کرد. به جز ادبیات کهن، مقدمات شعر نو و تحوّل آن نیز از مطالبی است که باید با آن آشنا بود. کتاب «ادوار شعر فارسی» دکتر شفیعی کدکنی برای ورود به این حوزه، منبع خوبی است. حوزه سومی که نباید از آن غفلت کرد، ادبیات داستانی است به‌ویژه به این دلیل که در دوره، هم درس نویسندگی وجود دارد، هم درس ادبیات داستانی و هم درس نقد ادبی. بنابرین، در مسیر آمادگی باید به این عرصه‌ها توجه شود، اما نکته‌ای که به‌خصوص برای مرحله اول و دوم موثّر است، تسلّط بر خواندن متون کهن و دانش خواندن آن‌ها است و برای شروع کار می‌توان به سراغ یک شرح نسبتاً خوب از یک منبع ثابت رفت. به عقیده من کتاب حافظ‌نامه نوشته بهاء‌الدین خرّمشاهی برای آغاز کار مناسب است. پس از خواندن شرح 50 تا 100 غزل از آن، به همراه ارجاعاتی که داده است، به مرور به سراغ دیگر متون بروید و دانش متنی خود را در حوزه‌های مختلف از جمله دستور تاریخی، معانی و اصطلاحات خاص واژگان، عروض و قافیه، صنایع ادبی و دیگر حوزه‌های مربوط به ادبیات کهن تقویت کنید. بخش‌هایی از گلستان سعدی به تصحیح دکتر غلامحسین یوسفی، تاریخ بیهقی به کوشش دکتر خلیل خطیب‌رهبر و برخی کتاب‌های فارسی عمومی(مانند فارسی عمومی نوشته دکتر محمّد دهقانی)، می‌توانند یک دانش‌آموز المپیادی را در ادامه راه یاری‌کنند.

بخش سوم

آنچه در دو یادداشت پیشین به آن پرداخته شد، پی‌رنگی از چیستی المپیاد ادبی را برای خواننده مشخص می‌کند. در این نوشته از شیوه انتخاب دانش‌آموزان المپیادی، و برنامه‌ریزی‌ای که باید مدارس برای آماده‌ساختن دانش‌آموزان خود داشته باشند، سخن خواهد رفت، تا بدین طریق، این نوشته بتواند هم دانش‌آموزان را راهگشا باشد و هم مدارس را دستگیر.

نخستین چیزی که در برنامه‌ریزی المپیاد باید به آن توجه کرد، هدف است و پاسخ به این پرسش که «از چه نقطه‌ای شروع می‌کنیم و به چه نقطه‌ای می‌خواهیم برسیم؟». هدف برخی مدارس از شرکت در المپیاد، تنها تعداد پذیرفته‌شدگان مرحله نخست المپیادشان-و بازداشتن آنان از ادامه راه- است تا از آن استفاده‌های تبلیغاتی بکنند. با چنین هدفی، که البته در آن دانش‌آموزان بازیگرانی برای مسئولان مدرسه هستند، تنها باید دانش‌آموزان را برای مرحله نخست آماده کرد و به هر آنچه منبع است پرداخت و از هر آنچه منبع نیست، شانه خالی کرد. پر واضح است که از دید من این شیوه پسندیده نیست و دانش‌آموزان می‌بایستی خود حق انتخاب راهشان را داشته باشند. در نتیجه، کاری با این شیوه نخواهم داشت و از برنامه‌‌ریزی بلندمدت و هدف‌دار صحبت خواهم کرد.

همانطور که در بخش منابع غیردرسی بحث شد، آشنایی دانش‌آموزان با ادبیات کهن فارسی، مهمترین گامی است که باید در راه المپیاد ادبی بردارند و برای برنامه‌ریزی نیز، بایستی به این حوزه بیش از دیگر ساحات ادبیات پرداخت. نیاز به توضیح نیست که این ارزش‌گذاری هرگز به معنای برتردانستن ذات یک حوزه بر حوزه دیگر نیست و غرض تسهیل راهی است که دانش‌آموز باید بپیماید. با این توضیح، مطالعه شخصی دانش‌آموزان از یک سو، و کلاس‌هایی که مدارس برای آنان برگزار می‌‌کنند از سوی دیگر، مستلزم پوشش‌دادن ادبیات کهن و مطالب مربوط به آن است. در نقطه مقابل، ادبیات داستانی و شعر معاصر، تا جایی که بنده با دانش‌آموزان سر و کار داشته‌ام، جذابیت نسبتاً بیشتری برایشان دارد و از این مساله می‌توان برای ایجاد انگیزش و البته پوشش‌دادن بخش دیگری از المپیاد بهره برد.

برای گرفتن نتیجه مناسب و برای مطمئن‌بودن از یک برنامه‌ریزی هدفمند، آغاز فرآیند المپیاد را از تابستان بسیار مناسب می‌دانم. اگر بحث مطالعه شخصی باشد، می‌توان بر اساس همان چیزی که پیشتر گفتم، شروع کرد و اگر مدرسه‌ای تصمیم به برنامه‌ریزی داشته باشد، به عقیده من با حداقل 4 تا 6 زنگ در هفته می‌توان فرآیند المپیاد را آغاز کرد و پس از معرفی منابع مرحله نخست توسط کمیته المپیاد ادبی(حدوداً اوایل آذرماه)، کلاس‌های فشرده‌ای برای پوشش‌دادن تمام یا بخش نسبتاً خوبی از منابع ارائه کرد تا در کنار تلاش دانش‌آموزان، هدایت و بررسی مسیر آنان هم انجام پذیرد.

درباره نحوه آماده‌سازی دانش‌آموزان تا پیش از اعلام منابع، که بی‌شک کار بسیار پراهمیت و کلیدی‌ای است، بدون توجّه به دانش‌آموزان، سطح دانششان و تعداد جلسات کلاس نمی‌توان برنامه‌ای پیشنهاد داد. برای مثال اگر دانش‌آموزان، خود، پیشتر، با متونی مانند غزلیات حافظ یا گلستان سروکار داشته بوده باشند، می‌توان با متونی نسبتاً دشوارتر مانند قصاید سبک خراسانی، یا متون نثری همچون کلیله و دمنه، کار را آغاز کرد. از سوی دیگر، اگر این آشنایی برای دانش‌آموزان هنوز حاصل نشده باشد، به دلیل سهولت متونی از جمله غزلیات حافظ یا گلستان سعدی، می‌توان آن‌ها را خشت اول کار قرار داد. فارغ از این، اگر مساله در درجه اول، علاقه‌مندسازی دانش‌آموزان به ادبیات کهن باشد، لازم است تا با انتخاب‌های هوشمندانه‌ای از اشعار و حکایات کتاب‌های گوناگون، این دلبستگی و همراهی دانش‌آموز را به دست بیاوریم و پس از آن، با سیری که به نظرمان با فضای کلاس همراه است، راه را ادامه دهیم. به‌شخصه، اگر فضای کلاس را همسو با ادبیات کهن ببینم، و اگر نیازی به ایجاد جذّابیت مضاعف در بین دانش‌آموزان حس نکنم، سیر تاریخی متون را از باقی شیوه‌ها مفیدتر می‌دانم. خواندن اشعاری از شاعران قرون نخستین، علاوه بر آنکه نکات دستوری، بلاغی، تاریخی، سبکی و... را به دانش‌آموزان می‌آموزاند، در ترسیم ذهنیّت تاریخ ادبیاتی آنان نیز نقش پررنگی دارد.

این نوشته را با یادکرد اینکه لازمه همراهی دبیران با دانش‌آموزان، انعطاف آنان و آشنایی‌شان با کلیّت ادبیات کهن است پایان می‌دهم. مقصود آنکه از آن ‌جایی که زبان رسمی کشورمان فارسی است و ادبیات کهنمان نیز به زبان فارسی است، ظاهراً بیشتر فارسی‌زبانان یا فارسی‌دانان این دو را یکسان می‌انگارند و متاسّفانه این اجازه را به خود می‌دهند که چه بادانش و چه بی‌دانش، دست به تدریس ادبیات فارسی حتی در سطح المپیاد ادبی بزنند و بدین ترتیب یکی از سال‌های مهم دانش‌آموزان را دست‌مایه خلاقیّت خود در کلاس درس کنند. حقیقت آن است که هر حوزه‌ای نیاز به متخصّص دارد و المپیاد ادبی نیز عرصه آزمون و خطا نیست. بنابرین، فارغ از آنکه ممکن است استثنائاً کسی در دانشگاه ادبیات نخوانده باشد، ولی دانش ادبی بسیار خوبی داشته باشد، این نکته را گوشزد می‌کنم که دارابودن صرفاً یک مدال المپیاد، ابداً گواهی تدریس المپیاد ادبی نیست و نباید در انتخاب دبیران المپیاد تنها به مدال آنان بسنده کرد.
____________
منبع؛تیزلند

 

[Strangers]

کدوم رشته های المپیاد معافیت کنکور دارن و از کی باید شروع کنیم؟؟من میرم دهم انسانی و میخوام تخصصی المپ کار کنم ولی اطلاعاتی ندارم از المپ های انسانی...ممنون میشم راهنماییم کنین....چون اکثرا تجربی ، ریاضین اطلاعی در مورد انسانی ندارن...

https://www.sampadia.com/forum/forums/95/
انجمن المپیاد ادبی

 

[Sara.kh]

من قصد دارم تو دانشگاه کیهان شناسی بخونم و الان نهمم. اصلی ترین انگیزه ام برای حضور در المپیاد،دوره های فوق العاده عالی باشگاه دانش پژوهان است،یعنی میخوام از اون کلاس ها بهره ببرم.البته گوشه چشمی هم به مدال طلا ومعافیت از کنکور دارم اما میخوام تمام تلاشم رو کنم که به بهترین شرایط برای تحصیل برسم .حالا برای یک عاشق کیهانشناسی که زیاد از مباحث نجوم اماتوری خوشش نمیاد وفیزیک رو نسبتا زیاد دوست داره ،پیشنهادتون چیه؟(المپیاد فیزیک یا نجوم)
میدونم کیهانشناسی زیر مجموعه ی فیزیکه اما نمودار علاقه مندی های من این گونه است:
کیهانشناسی>فیزیک نوین>دیگر مباحث فیزیک و اختر فیزیک>نجوم اماتوری و مباحث غیر فیزیکی نجوم
به گونه ای من دوست دارم بجای روزی دو ساعت ادبیات یا دیگر درس های عمومی کنکور، علاقه ام رو بخونم.الان دو تا سوال دارم ؟
۱.باتوجه به نمودار علاقه مندی هام(که البته خلاصه است)من با خوندن المپیاد نجوم بیشتر لذت خواهم برد یا فیزیک؟
۲.اگر به یک دانشگاه در رشته کیهانشناسی بروم،مدال المپیاد نجوم براشون معتبر تر هست یا مدال فیزیک؟
نکتهدر نهیت بگم که کیهانشناسی ،اختر فیزیک ونجوم سه رشته متفاوت از همن که با یه سرچ کوچیک میتونید کلیاتی از شون بفهمید،برای کسایی که نمیدونستند)

۱. رشته‌ای با عنوان «کیهان‌شناسی» نداریم، صرفاً در گرایش‌های ارشد رشتهٔ فیزیک، گرایش «کیهان‌شناسی» وجود داره.
۲. المپیادهایی که مدال‌هاشون معافیت و یا سهمیهٔ کنکور دارن، اینان: ریاضی، فیزیک، شیمی، نجوم و اخترفیزیک، زیست‌شناسی و ادبی.
۳. کلاس‌های دوره‌های تابستانهٔ باشگاه دانش‌پژوهان به درد خودشون هم نمی‌خوره.
۴. مدال المپیاد به جز سهمیهٔ کنکورش، هیچ ارزش دیگه‌ای برای دانشگاه‌ها نداره.

پست برای پارساله، ولی حالا شاید به درد بقیه خورد.

 

[N.S.D]

خب همه المپیاد هارو میتونی شرکت کنی ولی تخصصی انسانی
جغرافیا و ادبی هست.
_____
المپیاد ادبی، مسابقه‌ای در سطح کشوری است که دانش‌آموزان را با متون ادبی ایران آشناتر کرده و آن‌ها را به ادامه‌ی تحصیل در رشته‌های علوم انسانی و به خصوص ادبیات فارسی تشویق می‌کند. این المپیاد، پس از المپیاد ریاضی، همگام با المپیاد فیزیک، باسابقه‌ترین المپیادهای کشور است و از سال تحصیلی 67-1366 بنیان گذاشته شد.

شرکت در این المپیاد برای همه‌ی دانش‌آموزان رشته‌های نظری آزاد است و مانند دیگر المپیادها [+] این مسابقه نیز در سه مرحله انجام می‌گیرد. مرحله‌ی اوّل، شامل 100 پرسش چهارگزینه‌ای، از کتاب‌های درسی دبیرستانی (حدود 30%) و برخی منابع غیردرسی (حدود 70%) است که هرساله توسط کمیته ادبی باشگاه دانش‌پژوهان جوان اعلام می‌شوند. این مرحله معمولاً در بهمن‌ماه هرسال برگزار می‌شود و حدود 1000 نفر در آن پذیرفته می‌شوند.

مرحله‌ی دوم در اردیبهشت هر سال برگزار می‌شود و پذیرفته شدگان مرحله‌ی اول برای راهیابی به دوره‌ی تابستانه و کسب مدال به رقابت می‌پردازند. در این مرحله 40 نفر پذیرفته می‌شوند که همگی در دوره‌ی تابستانه مدال خواهند گرفت.

تاریخچه‌ی المپیاد ادبی

شرکت در این المپیاد، تا دوره‌ی چهاردهم (سال تحصیلی 80-1379) فقط مخصوص دانش‌آموزان دو رشته‌ی نظری علوم انسانی و علوم و معارف اسلامی بود و شش نفر نخست (پس از سه مرحله رقابت و آزمون)، مدال طلا دریافت کرده، می‌توانستند در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی وارد دانشگاه مورد علاقه‌ی خود شوند. امّا از دوره‌ی پانزدهم محدودیت رشته‌ی دانش‌آموزی برداشته شد و دانش‌آموزان دو رشته‌ی دیگر نظری، یعنی ریاضی-فیزیک و علوم تجربی نیز به جمع رقابت‌کنندگان پیوستند؛ امّا برای ایشان سهمیه‌ی طلا بصورت مازاد و مشروط درنظر گرفته شد؛ به‌این‌معنی‌که پس از رقابت چهل دانش‌آموز برتر کشور (مرحله‌ی سوم؛ دوره‌ی تابستانی)، شش نفر نخست رشته‌های انسانی و معارف، مانند گذشته، مدال طلا می‌گرفتند، و سه نفر نخست رشته‌های ریاضی و تجربی، درصورتی‌که نمر‌ه‌ی علمی‌ای بیشتر یا مساوی نفر ششم انسانی و معارف آورده بودند، مدال طلا می‌گرفتند. (و البته غالباً تنها یک یا دو نفر از دانش‌آموزان ریاضی و تجربی می‌توانستند چنین نمره‌ای کسب کنند). این حذف محدودیت، که از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و ابلاغ شده بود، باعث اعتراض کمیته‌ی علمی المپیاد ادبی و استعفای دسته‌جمعی ایشان شد.

پس از پایان دوره‌ی هفدهم و توزیع مدال‌ها، شورای عالی انقلاب فرهنگی تغییری در تعداد سهمیه‌ی طلای کشوری المپیادها تصویب و ابلاغ کرد (14مهر 1383) که طبق آن، در المپیاد ادبی، سهمیه‌ی دانش‌آموزن رشته‌های انسانی و معارف، از 6 به 12، و سهمیه‌ی دانش‌آموزان رشته‌های ریاضی و تجربی، از 3 به 6 افزایش یافت. بدین‌ترتیب، تعدادی از مدال‌آوران نقره نیز به جمع طلاآوران پیوستند و از مزیت دانشگاه بی‌کنکور بهره‌مند شدند. این قانون همچنان پابرجاست. از دوره‌ی بیست‌وپنجم (سال تحصیلی 91-1390) محدودیت تعیین رشته‌ی دانشگاهی نیز برداشته شد تا طلاآوران ادبی به‌جای آنکه تنها مجاز به انتخاب رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی باشند، بتوانند از بین تمام رشته‌های گروه‌های امتحانی علوم انسانی و هنر، رشته‌ی موردعلاقه‌ی خود را انتخاب کنند.

بخش اول

سی‌اُمین المپیاد ادبی در سال تحصیلی 95-96 برگزار شد و از امسال این المپیاد وارد دهه چهارم خود می‌شود و بدین ترتیب پس از المپیاد ریاضی، و در کنار المپیاد فیزیک، قدیمی‌ترین المپیاد کشور محسوب می‌شود. به همین جهت، و نیز از آنجایی که این المپیاد با هویّت ایرانی سر و کار دارد، نیازمند توجّه ویژه‌ای است. ادبیات فارسی، اگر نگوییم مهمترین شاخصه فرهنگی ایران پس از اسلام است، بی‌شک یکی از مهمترین شاخصه‌های آن بوده است، به نحوی که اگر بخواهیم ادبیات فارسی را با موسیقی، نقاشی، خطّاطی، و باقی عرصه‌های فرهنگی که در ایران وجود داشته است، مقایسه کنیم، از حیث کیفیّت و کمیّت و استمرار، در صدر خواهد درخشید و این ادّعا را چه از تعداد فراوان ضرب‌المثل‌هایی که از آثار ادبی نشات گرفته‌اند و چه از حافظه شعری بسیاری از مردم و چه از محافل شاهنامه‌خوانی و حافظ‌خوانی و چه از علاقه به مشاعره در بین مردم می‌توان دریافت. به همین جهت، یکی از گام‌های مهمّی که در حمایت از ادبیات فارسی در میان قشر نوجوان برداشته‌شده‌است، بنیان‌نهادن این المپیاد بوده است. در این سه یادداشت، ابتدا به معرفی المپیاد ادبی می‌پردازم، سپس به منابع مشهور و روند مطالعه اولیه اشاره خواهم کرد و در پایان از شیوه آمادگی برای آزمون سخن خواهم گفت. با توجه به آنکه بیشتر قصد دارم که این نوشته برای برنامه‌ریزی‌های آینده توسّط مدارس یا دانش‌آموزان مفید باشد، از مسائل مربوط به گذشته‌های دور یا برخی حوادث که استثنائاً در یک سال رخ داده‌اند، چشم‌پوشی می‌کنم و بیشتر به روند المپیاد در چند سال اخیر خواهم پرداخت.

المپیاد ادبی در هر سال تحصیلی یک‌بار و در سه مرحله برگزار می‌شود. مرحله اول و دوم آن که به ترتیب در بهمن و اردیبهشت هستند، از دو بخش منابع درسی و منابع غیردرسی تشکیل شده‌اند، ولی مرحله سوم که از آن بیشتر با عنوان «دوره تابستانی» یا «دوره» یاد می‌شود، بر پایه آموزش‌هایی است که در کلاس‌های باشگاه دانش‌پژوهان جوان به دانش‌آموزان ارائه می‌شود.

آزمون مراحل اول و دوم از 100 پرسش چهارگزینه‌ای تشکیل شده است که شامل پرسش‌هایی از کتاب درسی و پرسش‌هایی از منابعی جداگانه است که هر سال معرفی می‌شوند و در بخش دوم این یادداشت به آن‌ها خواهم پرداخت. تعداد سوالات درسی و غیردرسی المپیاد همواره یکسان نبوده است ولی در سالهای اخیر و با تغییراتی که در کمیته المپیاد ادبی رخ داده است، کفه سوالات غیر درسی به سوالات درسی چربیده است، به طوری که مثلا تعداد پرسش‌های درسی مرحله نخست دوره 24، 60 سوال بوده است و در دوره 30، این تعداد به 25 پرسش کاهش یافته است. البته باید به این مساله هم توجه داشت که تا پیش از تغییراتی که از سال 1389 در کمیته المپیاد ادبی رخ داد، بخش درک ادبی و اطلاعات عمومی در آزمون مرحله نخست وجود داشت ولی در ادامه و به مرور این بخش از المپیاد حذف شده است. به نظر نگارنده، یکی از بخش‌های بسیار تعیین‌کننده در آزمون المپیاد ادبی همین بخش بود و با حذف آن تمایز بین کسانی که خودشان، پیشتر، با ادبیات سر و کار داشته‌اند، و کسانی که تنها برای المپیاد درس خوانده‌اند مشخص می‌شد. البته زحمت هر کسی که برای المپیاد مطالعه می‌کند، بسیار ارزشمند است، ولی اگر شاخصه‌ای نیز وجود داشته باشد تا از طریق آن، مطالعات فردی و زحمت هر نفر هم به طریقی سنجیده شود، آزمون تا حدی از حالت مبتنی بر درس‌خواندن به آمیزه‌ای از درس‌خواندن و دانستن تغییر شکل خواهد داد.

دانش‌آموزان تمام رشته‌ها در مقطع متوسّطه دوم می‌توانند در المپیاد ادبی شرکت کنند. در ساختار آموزشی 5-3-3 دانش‌آموزان پایه اول دبیرستان اجازه شرکت در المپیاد را نداشتند و در کنار دانش‌آموزان پایه سوم که سرنوشت المپیاد را مشخص می‌کردند، دانش‌آموزان پایه دوم نیز می‌توانستند به صورت آزمایشی شرکت کنند. به احتمال قریب به یقین، از امسال دانش‌آموزان پایه دهم برای محک‌زدن خود و دانش‌آموزان پایه یازدهم برای کسب مدال به رقابت می‌پردازند. از بین چند هزار دانش‌آموزی که در مرحله نخست شرکت می‌کنند، حدود هزار نفر راهی مرحله دوم می‌شوند و از بین آنان نیز بین 40 تا 45 نفر برای ادامه راه در دوره تابستانی پذیرفته می‌شوند. در دوره تابستانی که حدوداً از اواسط تیرماه تا اواسط شهریور را شامل می‌شود، کلاس‌هایی برای دانش‌آموزان برگزار می‌شود و از مطالبی که در کلاس‌ها تدریس شده است، و همچنین از مطالبی که خواندن آنها به دانش‌آموزان محوّل شده است، آزمون گرفته خواهد شد. این کلاس‌ها گاهی تغییراتی می‌کنند ولی متون نظم، متون نثر، نویسندگی خلاق، ادبیات داستانی، شعر معاصر و نقد ادبی از درس‌هایی هستند که در این چند سال اغلب تدریس شده‌اند. در پایان آزمون‌های کلاسی، کمیته المپیاد ادبی مصاحبه‌ای با هر دانش‌آموز خواهد داشت و نمره‌ای را برای او در نظر می‌گیرد که پس از جمع‌بسته‌شدن با نمرات آزمون‌های او، تکلیف مدال‌های المپیاد را مشخص می‌کند. 12 مدال طلا برای دانش‌آموزانی که رشته آن‌ها انسانی است، و 6 مدال طلا برای دانش‌آموزانی که رشته‌ای جز انسانی خوانده‌اند، در نظر گرفته شده است، مشروط بر اینکه نمره آخرین طلای غیرانسانی از نمره آخرین طلای انسانی بیشتر باشد.

بخش دوم

چنانچه گفته شد، در مرحله اول و دوم که به صورت چهارگزینه‌ای برگزار می‌شود، منابع به دو بخش درسی و غیردرسی تقسیم می‌شود و در مرحله سوم هم کلاس‌های باشگاه دانش‌پژوهان و آزمون‌های تشریحی آن‌ها به همراه مصاحبه به فرآیند المپیاد ادبی خاتمه می‌دهد. در این بخش ابتدا منابع را معرفی می‌کنم و سپس از راه‌های آمادگی برای این مراحل خواهم گفت.

در ساختار 5-3-3 منابع درسی مرحله اول شامل ادبیات1و2، زبان فارسی 1و2، تاریخ ادبیات1(دوم انسانی)، عربی 1و2(و اغلب عربی3 انسانی) و تا سال گذشته زبان انگلیسی 1تا3 می‌شد؛ ولی سال پیش منبع اخیر حذف شد. منابع درسی مرحله دوم، شامل ادبیات3(انسانی)، زبان فارسی3(انسانی)، تاریخ ادبیات 2(سوم انسانی) و آرایه‌های ادبی(سوم انسانی) می‌شود. طبیعتاً با توجه به تغییر ساختار آموزشی کشور، و به تبع آن کتاب‌های درسی و چهارچوب آن‌ها، از امسال شاهد تغییر در منابع درسی هر دو مرحله با توجه به کتاب‌های نونوشت خواهیم بود.

منابع غیردرسی که می‌توان آن‌ها را در سه دسته متون کهن، شعر معاصر و ادبیات داستانی جای داد، هرساله عوض می‌شوند، ولی تعدادی از این منابع از کتاب‌های یکسانی برگزیده می‌شود. شاهنامه، تاریخ بیهقی، غزلیات حافظ، غزلیات سعدی، مثنوی معنوی، تذکره‌الاولیاء، کلیله و دمنه و گلستان سعدی از منابع پربسامد هستند. شایان ذکر است که علاوه بر آن سه دسته اصلی، هر ساله یک منبع برای عربی مرحله دوم، و تا دوره 28 یک منبع هم مربوط به زبان انگلیسی معرفی می‌شد.

برای المپیاد ادبی چه بخوانیم و چگونه؟

در دو مرحله نخست المپیاد، تکیه اصلی مطالب بر متون کهن اعم از نظم و نثر است. در نتیجه، دانش‌آموزی که به ادبیات کلاسیک فارسی دلبسته است، و بر اساس علاقه خود به خواندن المپیاد ادبی ترغیب شده است، می‌تواند با برنامه مناسب وقت خود را به المپیاد اختصاص دهد و از آن لذت ببرد. حقیقت آن است که دانش‌آموزانی که بیشتر درگیر فواید المپیادی‌شدن بوده‌اند، مسیر المپیاد را به کام خود تلخ کرده‌اند و آن را از یک راه لذت‌بخش، به نقطه‌ای که باید حتما به آن رسید تقلیل داده‌اند. توصیه من به کسانی که می‌خواهند در المپیاد شرکت کنند، آن است که از تمام این مسیر لذت ببرند و آن را برای بودن در همان مسیر بخوانند نه برای رسیدن به برگه گواهی مدال! این نکته را بدان جهت می‌گویم که چه مدال‌داران، چه راه‌نیافتگان به دوره تابستانی، بخش لذت‌بخش المپیاد را مسیر و سالی که طی کرده‌اند می‌دانند و نه نقطه پایان کارشان. بنابرین، در گام نخست، بی‌چشم‌داشتی نسبت به نتیجه کار، باید خواند و لذت برد. اما چه باید خواند؟ به نظر من حتماً باید خواندن را در چند جهت پیش برد و هرگز اسیر تک‌بعدی‌شدن نشد. بدون خواندن متون کهن نمی‌توان در المپیاد شرکت کرد. بنابرین لازم است با متونی مثل غزلیات حافظ و سعدی یا شاهنامه و تاریخ بیهقی آشنا شد و مقداری از آن‌ها را خواند. ضمناً، باید توجّه داشت که متون کهن هم یکسان نیستند و تفاوت‌های زیادی باهم دارند. به همین سبب، مناسب‌تر آن است که به حوزه‌های مختلف آن‌ها پرداخته شود به طرزی که با متون نظم خراسانی و عراقی و تفاوت‌هایشان، و از سویی با متون نثر، اعم از تاریخی و ادبی و عرفانی، آشنایی نسبتاً مناسبی به دست آورد. طبیعتاً این تنوّع در بین منابع غیردرسی هر سال وجود دارد و با آمادگی پیش از اعلام منابع، می‌توان راه را هموارتر کرد. به جز ادبیات کهن، مقدمات شعر نو و تحوّل آن نیز از مطالبی است که باید با آن آشنا بود. کتاب «ادوار شعر فارسی» دکتر شفیعی کدکنی برای ورود به این حوزه، منبع خوبی است. حوزه سومی که نباید از آن غفلت کرد، ادبیات داستانی است به‌ویژه به این دلیل که در دوره، هم درس نویسندگی وجود دارد، هم درس ادبیات داستانی و هم درس نقد ادبی. بنابرین، در مسیر آمادگی باید به این عرصه‌ها توجه شود، اما نکته‌ای که به‌خصوص برای مرحله اول و دوم موثّر است، تسلّط بر خواندن متون کهن و دانش خواندن آن‌ها است و برای شروع کار می‌توان به سراغ یک شرح نسبتاً خوب از یک منبع ثابت رفت. به عقیده من کتاب حافظ‌نامه نوشته بهاء‌الدین خرّمشاهی برای آغاز کار مناسب است. پس از خواندن شرح 50 تا 100 غزل از آن، به همراه ارجاعاتی که داده است، به مرور به سراغ دیگر متون بروید و دانش متنی خود را در حوزه‌های مختلف از جمله دستور تاریخی، معانی و اصطلاحات خاص واژگان، عروض و قافیه، صنایع ادبی و دیگر حوزه‌های مربوط به ادبیات کهن تقویت کنید. بخش‌هایی از گلستان سعدی به تصحیح دکتر غلامحسین یوسفی، تاریخ بیهقی به کوشش دکتر خلیل خطیب‌رهبر و برخی کتاب‌های فارسی عمومی(مانند فارسی عمومی نوشته دکتر محمّد دهقانی)، می‌توانند یک دانش‌آموز المپیادی را در ادامه راه یاری‌کنند.

بخش سوم

آنچه در دو یادداشت پیشین به آن پرداخته شد، پی‌رنگی از چیستی المپیاد ادبی را برای خواننده مشخص می‌کند. در این نوشته از شیوه انتخاب دانش‌آموزان المپیادی، و برنامه‌ریزی‌ای که باید مدارس برای آماده‌ساختن دانش‌آموزان خود داشته باشند، سخن خواهد رفت، تا بدین طریق، این نوشته بتواند هم دانش‌آموزان را راهگشا باشد و هم مدارس را دستگیر.

نخستین چیزی که در برنامه‌ریزی المپیاد باید به آن توجه کرد، هدف است و پاسخ به این پرسش که «از چه نقطه‌ای شروع می‌کنیم و به چه نقطه‌ای می‌خواهیم برسیم؟». هدف برخی مدارس از شرکت در المپیاد، تنها تعداد پذیرفته‌شدگان مرحله نخست المپیادشان-و بازداشتن آنان از ادامه راه- است تا از آن استفاده‌های تبلیغاتی بکنند. با چنین هدفی، که البته در آن دانش‌آموزان بازیگرانی برای مسئولان مدرسه هستند، تنها باید دانش‌آموزان را برای مرحله نخست آماده کرد و به هر آنچه منبع است پرداخت و از هر آنچه منبع نیست، شانه خالی کرد. پر واضح است که از دید من این شیوه پسندیده نیست و دانش‌آموزان می‌بایستی خود حق انتخاب راهشان را داشته باشند. در نتیجه، کاری با این شیوه نخواهم داشت و از برنامه‌‌ریزی بلندمدت و هدف‌دار صحبت خواهم کرد.

همانطور که در بخش منابع غیردرسی بحث شد، آشنایی دانش‌آموزان با ادبیات کهن فارسی، مهمترین گامی است که باید در راه المپیاد ادبی بردارند و برای برنامه‌ریزی نیز، بایستی به این حوزه بیش از دیگر ساحات ادبیات پرداخت. نیاز به توضیح نیست که این ارزش‌گذاری هرگز به معنای برتردانستن ذات یک حوزه بر حوزه دیگر نیست و غرض تسهیل راهی است که دانش‌آموز باید بپیماید. با این توضیح، مطالعه شخصی دانش‌آموزان از یک سو، و کلاس‌هایی که مدارس برای آنان برگزار می‌‌کنند از سوی دیگر، مستلزم پوشش‌دادن ادبیات کهن و مطالب مربوط به آن است. در نقطه مقابل، ادبیات داستانی و شعر معاصر، تا جایی که بنده با دانش‌آموزان سر و کار داشته‌ام، جذابیت نسبتاً بیشتری برایشان دارد و از این مساله می‌توان برای ایجاد انگیزش و البته پوشش‌دادن بخش دیگری از المپیاد بهره برد.

برای گرفتن نتیجه مناسب و برای مطمئن‌بودن از یک برنامه‌ریزی هدفمند، آغاز فرآیند المپیاد را از تابستان بسیار مناسب می‌دانم. اگر بحث مطالعه شخصی باشد، می‌توان بر اساس همان چیزی که پیشتر گفتم، شروع کرد و اگر مدرسه‌ای تصمیم به برنامه‌ریزی داشته باشد، به عقیده من با حداقل 4 تا 6 زنگ در هفته می‌توان فرآیند المپیاد را آغاز کرد و پس از معرفی منابع مرحله نخست توسط کمیته المپیاد ادبی(حدوداً اوایل آذرماه)، کلاس‌های فشرده‌ای برای پوشش‌دادن تمام یا بخش نسبتاً خوبی از منابع ارائه کرد تا در کنار تلاش دانش‌آموزان، هدایت و بررسی مسیر آنان هم انجام پذیرد.

درباره نحوه آماده‌سازی دانش‌آموزان تا پیش از اعلام منابع، که بی‌شک کار بسیار پراهمیت و کلیدی‌ای است، بدون توجّه به دانش‌آموزان، سطح دانششان و تعداد جلسات کلاس نمی‌توان برنامه‌ای پیشنهاد داد. برای مثال اگر دانش‌آموزان، خود، پیشتر، با متونی مانند غزلیات حافظ یا گلستان سروکار داشته بوده باشند، می‌توان با متونی نسبتاً دشوارتر مانند قصاید سبک خراسانی، یا متون نثری همچون کلیله و دمنه، کار را آغاز کرد. از سوی دیگر، اگر این آشنایی برای دانش‌آموزان هنوز حاصل نشده باشد، به دلیل سهولت متونی از جمله غزلیات حافظ یا گلستان سعدی، می‌توان آن‌ها را خشت اول کار قرار داد. فارغ از این، اگر مساله در درجه اول، علاقه‌مندسازی دانش‌آموزان به ادبیات کهن باشد، لازم است تا با انتخاب‌های هوشمندانه‌ای از اشعار و حکایات کتاب‌های گوناگون، این دلبستگی و همراهی دانش‌آموز را به دست بیاوریم و پس از آن، با سیری که به نظرمان با فضای کلاس همراه است، راه را ادامه دهیم. به‌شخصه، اگر فضای کلاس را همسو با ادبیات کهن ببینم، و اگر نیازی به ایجاد جذّابیت مضاعف در بین دانش‌آموزان حس نکنم، سیر تاریخی متون را از باقی شیوه‌ها مفیدتر می‌دانم. خواندن اشعاری از شاعران قرون نخستین، علاوه بر آنکه نکات دستوری، بلاغی، تاریخی، سبکی و... را به دانش‌آموزان می‌آموزاند، در ترسیم ذهنیّت تاریخ ادبیاتی آنان نیز نقش پررنگی دارد.

این نوشته را با یادکرد اینکه لازمه همراهی دبیران با دانش‌آموزان، انعطاف آنان و آشنایی‌شان با کلیّت ادبیات کهن است پایان می‌دهم. مقصود آنکه از آن ‌جایی که زبان رسمی کشورمان فارسی است و ادبیات کهنمان نیز به زبان فارسی است، ظاهراً بیشتر فارسی‌زبانان یا فارسی‌دانان این دو را یکسان می‌انگارند و متاسّفانه این اجازه را به خود می‌دهند که چه بادانش و چه بی‌دانش، دست به تدریس ادبیات فارسی حتی در سطح المپیاد ادبی بزنند و بدین ترتیب یکی از سال‌های مهم دانش‌آموزان را دست‌مایه خلاقیّت خود در کلاس درس کنند. حقیقت آن است که هر حوزه‌ای نیاز به متخصّص دارد و المپیاد ادبی نیز عرصه آزمون و خطا نیست. بنابرین، فارغ از آنکه ممکن است استثنائاً کسی در دانشگاه ادبیات نخوانده باشد، ولی دانش ادبی بسیار خوبی داشته باشد، این نکته را گوشزد می‌کنم که دارابودن صرفاً یک مدال المپیاد، ابداً گواهی تدریس المپیاد ادبی نیست و نباید در انتخاب دبیران المپیاد تنها به مدال آنان بسنده کرد.
____________
منبع؛تیزلند

یه سوال
اینکه جغرافیا تخصصیه انسانیه، یعنی منی که رفتم ریاضی نمیتونم شرکت کنم؟

 

[Strangers]

یه سوال
اینکه جغرافیا تخصصیه انسانیه، یعنی منی که رفتم ریاضی نمیتونم شرکت کنم؟

نه نمی شه ثبت نام کنی اصلا.
بعضی از رشته هام سهمیه هاشون در شرایط خاص اعمال میشه،مثلا طلای ادبی اگه تجربی باشه معاف نیست از کنکور ‌‌‌‌‌‌ولی انسانی باشه معافه.

 

[N.S.D]

نه نمیشه شرکت کرد.رشته عای تخصصی رو یا مثلا نحوه اعمال سهمیه فرق داره تو بعضی رشته ها.
مثلا طلای ادبی که رشته اش تجربیه معاف نیست از کنکور ولی اگه رشته اش انسانی باشه معافه.

این چ قانون بیخودیه گذاشتن خب الان من جغرافیم خوبه و دوسش دارم پاشم برم انسانی(اشککک)
ممنون ک گفتید^^♡

 

[Setiii]

سلام
من امسال ورودی هشتمم و عاشق ریاضیم و المپیادش رو حتما شرکت میکنم ولی میخوام بدونم با چه منابعی شروع کنم چه کلاسی برم موسسه خوب پیدا نمیکنم فقط ایریسکه که اونم اطلاع ندارم تدریسش چجوریه چیکار باید بکنم از کی شروع کنم
میشه راهنماییم کنید المپیادیا

 

[Setiii]

فیزیک هم خیلی دوست دارم
ولی احتمال خیلی زیاد ریاضی

 

[چه جالب :|]

سلام
من امسال ورودی هشتمم و عاشق ریاضیم و المپیادش رو حتما شرکت میکنم ولی میخوام بدونم با چه منابعی شروع کنم چه کلاسی برم موسسه خوب پیدا نمیکنم فقط ایریسکه که اونم اطلاع ندارم تدریسش چجوریه چیکار باید بکنم از کی شروع کنم
میشه راهنماییم کنید المپیادیا

تا اخر پیام بخون اگه واقعا راهنمایی میخای انالیز ترکیبی رو بخون و اگه سمپادی حتما اطلاعیه دادن برای کلاس اگه میخای برو ولی به نظر من بعد از یکسال المپیاد خوندن با استاد و همه چیزی
1_اولین کاری که باید انجام بدی اینه که کتاب های ریاضی رشته ی ریاضی رو تا دوازدم بخونی
پ.ن منظورم کل کتابای حوزه ی ریاضی مثلا همدسه و حسابان و اینا رو هم کامل بخون
2_دوم خوب مشخصا کتاب های درسی رو خودت بخونی متوجه میشی اما اگه تونستی کتاب هایی رو هم بگیر که سوالاتشون تشریحی و خیلی سخت دارن مثلا فگر کنم برای نهم کتاب مبتکران سیامک قادر حسن انصاری خوب باشه یا اگه کتابخونه مدرسه اتون داره ریاضیات 1 رو بخون چون جایی نمیفروشن
3_سوم بعدش برو کتاب های المپیادی بگیر ولی من پیشنهاد میکنی تا وقتی نرفتی دهم بهتره کلاس نری و خودت کتاباشو بخونی و چون میدونم میرسیو اگه این کارو نکنی بعدا حسرت میخوری بهتره تا قبل از دهم کلاس برنامه نویسی بری اگه میخای بری رشته ریاضی چون تو دانشگاه اگه جای خوبی رفتی همه بلدن ( البته خودم دانشگاهی نیستم اینو خواهرم.گفته)
4_چهارم اینه که اول با انالیز ترکیبی شروع کن بعد از اینکه کتابای درسیتو خوندی تا 12 هم، پنج 6 تا فصل اول برات راحته ولی اصلا و ابدا نری سر پاسخنامه ها تا میتونی روش فکر کن حتی اگه لازم شد یه ماه اما منتظر اون سوال نشین تا حل بشه سوالای دیگه هم حل کن تا ایده به ذهنت بیاد هندسه مسطحه و الفبای جبر هم برای هندسه و جبر نظریه رو هم از دهم به بعد شروع کن و بزار خود معلمی که میگیری بهت بگه چی خویه
5_و در اخر کلاسای ایریسک و اینا به نظر من زیاد اوکی نیست تا دهم که هیچ کلاسی نرو بعدشم اول کلاسای خود مدرسه که اطلاعیه اش رو میدن خوبه بعدشم اگه صلاح دیدی ایریسکم برو که البته وارد جو المپیاد که بشی میبینی هر چی معلم کمتر بهتر و تا قبل از دهم پیشنهاد میکنم فصل 6 به بعد انالیز ترکیبی رو نخونی چون یه قسمتاییشو بهتره صبر کنی معلم برات بگه
مورد پنجم صرفا نظر شخصی منه

 

[Setiii]

تا اخر پیام بخون اگه واقعا راهنمایی میخای انالیز ترکیبی رو بخون و اگه سمپادی حتما اطلاعیه دادن برای کلاس اگه میخای برو ولی به نظر من بعد از یکسال المپیاد خوندن با استاد و همه چیزی
1_اولین کاری که باید انجام بدی اینه که کتاب های ریاضی رشته ی ریاضی رو تا دوازدم بخونی
پ.ن منظورم کل کتابای حوزه ی ریاضی مثلا همدسه و حسابان و اینا رو هم کامل بخون
2_دوم خوب مشخصا کتاب های درسی رو خودت بخونی متوجه میشی اما اگه تونستی کتاب هایی رو هم بگیر که سوالاتشون تشریحی و خیلی سخت دارن مثلا فگر کنم برای نهم کتاب مبتکران سیامک قادر حسن انصاری خوب باشه یا اگه کتابخونه مدرسه اتون داره ریاضیات 1 رو بخون چون جایی نمیفروشن
3_سوم بعدش برو کتاب های المپیادی بگیر ولی من پیشنهاد میکنی تا وقتی نرفتی دهم بهتره کلاس نری و خودت کتاباشو بخونی و چون میدونم میرسیو اگه این کارو نکنی بعدا حسرت میخوری بهتره تا قبل از دهم کلاس برنامه نویسی بری اگه میخای بری رشته ریاضی چون تو دانشگاه اگه جای خوبی رفتی همه بلدن ( البته خودم دانشگاهی نیستم اینو خواهرم.گفته)
4_چهارم اینه که اول با انالیز ترکیبی شروع کن بعد از اینکه کتابای درسیتو خوندی تا 12 هم، پنج 6 تا فصل اول برات راحته ولی اصلا و ابدا نری سر پاسخنامه ها تا میتونی روش فکر کن حتی اگه لازم شد یه ماه اما منتظر اون سوال نشین تا حل بشه سوالای دیگه هم حل کن تا ایده به ذهنت بیاد هندسه مسطحه و الفبای جبر هم برای هندسه و جبر نظریه رو هم از دهم به بعد شروع کن و بزار خود معلمی که میگیری بهت بگه چی خویه
5_و در اخر کلاسای ایریسک و اینا به نظر من زیاد اوکی نیست تا دهم که هیچ کلاسی نرو بعدشم اول کلاسای خود مدرسه که اطلاعیه اش رو میدن خوبه بعدشم اگه صلاح دیدی ایریسکم برو که البته وارد جو المپیاد که بشی میبینی هر چی معلم کمتر بهتر و تا قبل از دهم پیشنهاد میکنم فصل 6 به بعد انالیز ترکیبی رو نخونی چون یه قسمتاییشو بهتره صبر کنی معلم برات بگه
مورد پنجم صرفا نظر شخصی منه

مرسییییی از راهنماییت
خودمم چند جا دیدم میگن خودت بخون و اینا
ولی خب نمیدونستم چی بخونم
اگه معلم نگیرم و اینا خودت میدونی چه منابعی خوبه؟

 

[Karenn]

فیزیک هم خیلی دوست دارم
ولی احتمال خیلی زیاد ریاضی

من خودخوان فیزیک خوندم اگر خواستی فیزیک بخونی خوش حال میشم کمکت کنم