- شروع کننده موضوع
- #1
erfan
کاربر نیمه‌فعال
- ارسال‌ها
- 12
- امتیاز
- 0
رصدخانه مراغه
رصدخانه مراغه رصدخانه‌ای بود که در دوره هلاکو خان زیر نظر خواجه نصیرطوسی در شهر مراغه ساخته شد.
این رصدخانه روی تپه‌ای در غرب مراغه قرار داشته است و امروز تنها پی‌های بخش‌های مختلف و بخشی از سدس سنگی آن باقی مانده است. در سال‌های اخیر گنبدی برای محافظت از بقایای این بنا بر روی بخشی از آن ساخته شده است.
پرویز ورجاوند و همکارانش در دهه ۱۳۵۰ به کاوش محوطه این رصدخانه پرداختند و قسمت‌های مختلف آن را شناسایی کردند.
ساختمان اصلی این رصدخانه به شکل برجی استوانه‌ای ساخته شده بود. در ساختمان‌های جنبی آن یک کتابخانه و محل اقامت کارکنان تشخیص داده شده است.
تاریخچه
بنای این رصدخانه در سال ۶۵۷ هجری (۱۲۶۱ میلادی) به سفارش نصیرالدین طوسی و به فرمان هولاکو، نوهٔ چنگیزخان مغول، آغاز شد. هولاکو برای نگهداری این سازمان پژوهشی موقوفه‌های ویژه‌ای در نظر گرفت. کتاب‌خانه‌ای شامل ۴۰۰ هزار جلد کتاب و ابزارهای اخترشناسی، از جمله ذات الربع دیواری به شعاع ۴۳۰ سانتی‌متر، کره‌های ذات الحلق، حلقهٔ انقلابی، حلقهٔ اعتدالی و حلقهٔ سموت، نیز فراهم شد. در همین جا بود که زیج ایلخانی به سال ۶۷۰ هجری(۱۲۷۶ میلادی) فراهم شد.
رصدخانهٔ مراغه فقط مخصوص رصد ستارگان نبود و یک سازمان علمی گسترده بود که بیش‌تر شاخه‌های دانش درس داده می‌شد و مشهورترین دانشمندان آن عصر، از جمله قطب‌الدین شیرازی، کاشف علت اصلی تشکیل رنگین کمان، در آن‌جا جمع شده بودند. به علاوه، چون در آن زمان ارتباط علمی چین و ایران به علت استیلادی مغولان بر هر دو سرزمین برقرار شده بود، دانشمندان چینی، از جمله فردی به نام فائو مون‌جی، در این مرکز فعالت داشتند. همچنین، فیلسوف و فرهنگ‌نامه نویس مسیحی، ابن‌العبری، در رصدخانهٔ مراغه به درس دادن کتاب‌های اصول اقلیدوس و المجسطی بطلمیوس مشغول بودند.
زیج ایلخانی
خواجه نصیرالدین طوسی زیج ایلخانی را از روی رصد های انجام شده در رصدخانه مراغه تدوین کرده است. زیج ایلخانی قرن ها از اعتبار خاصی دربسیاری از سرزمین های آن زمان منجمله در چین برخوردار بوده است و در سال ۱۳۵۶ میلادی ۳۰۰ سال پس از مرگ طوسی ترجمه و در اروپا منتشر شد. قدیمی‌ترین نسخهٔ این زیج در کتابخانه ملی پاریس نگهداری می‌شود.
وسایل رصد خانه مراغه
سدس
ربع
ذات‌الحلق
ذات‌الجیب
ذات‌السمت
ذات‌الربعین
ذات‌الاسطوانین
دایره شمسیه
رصدخانه مراغه رصدخانه‌ای بود که در دوره هلاکو خان زیر نظر خواجه نصیرطوسی در شهر مراغه ساخته شد.
این رصدخانه روی تپه‌ای در غرب مراغه قرار داشته است و امروز تنها پی‌های بخش‌های مختلف و بخشی از سدس سنگی آن باقی مانده است. در سال‌های اخیر گنبدی برای محافظت از بقایای این بنا بر روی بخشی از آن ساخته شده است.
پرویز ورجاوند و همکارانش در دهه ۱۳۵۰ به کاوش محوطه این رصدخانه پرداختند و قسمت‌های مختلف آن را شناسایی کردند.
ساختمان اصلی این رصدخانه به شکل برجی استوانه‌ای ساخته شده بود. در ساختمان‌های جنبی آن یک کتابخانه و محل اقامت کارکنان تشخیص داده شده است.
تاریخچه
بنای این رصدخانه در سال ۶۵۷ هجری (۱۲۶۱ میلادی) به سفارش نصیرالدین طوسی و به فرمان هولاکو، نوهٔ چنگیزخان مغول، آغاز شد. هولاکو برای نگهداری این سازمان پژوهشی موقوفه‌های ویژه‌ای در نظر گرفت. کتاب‌خانه‌ای شامل ۴۰۰ هزار جلد کتاب و ابزارهای اخترشناسی، از جمله ذات الربع دیواری به شعاع ۴۳۰ سانتی‌متر، کره‌های ذات الحلق، حلقهٔ انقلابی، حلقهٔ اعتدالی و حلقهٔ سموت، نیز فراهم شد. در همین جا بود که زیج ایلخانی به سال ۶۷۰ هجری(۱۲۷۶ میلادی) فراهم شد.
رصدخانهٔ مراغه فقط مخصوص رصد ستارگان نبود و یک سازمان علمی گسترده بود که بیش‌تر شاخه‌های دانش درس داده می‌شد و مشهورترین دانشمندان آن عصر، از جمله قطب‌الدین شیرازی، کاشف علت اصلی تشکیل رنگین کمان، در آن‌جا جمع شده بودند. به علاوه، چون در آن زمان ارتباط علمی چین و ایران به علت استیلادی مغولان بر هر دو سرزمین برقرار شده بود، دانشمندان چینی، از جمله فردی به نام فائو مون‌جی، در این مرکز فعالت داشتند. همچنین، فیلسوف و فرهنگ‌نامه نویس مسیحی، ابن‌العبری، در رصدخانهٔ مراغه به درس دادن کتاب‌های اصول اقلیدوس و المجسطی بطلمیوس مشغول بودند.
زیج ایلخانی
خواجه نصیرالدین طوسی زیج ایلخانی را از روی رصد های انجام شده در رصدخانه مراغه تدوین کرده است. زیج ایلخانی قرن ها از اعتبار خاصی دربسیاری از سرزمین های آن زمان منجمله در چین برخوردار بوده است و در سال ۱۳۵۶ میلادی ۳۰۰ سال پس از مرگ طوسی ترجمه و در اروپا منتشر شد. قدیمی‌ترین نسخهٔ این زیج در کتابخانه ملی پاریس نگهداری می‌شود.
وسایل رصد خانه مراغه
سدس
ربع
ذات‌الحلق
ذات‌الجیب
ذات‌السمت
ذات‌الربعین
ذات‌الاسطوانین
دایره شمسیه
