شعرهایی به لهجه و گویش محلی

[-zarA-]

خب از این رو که شعر توی ایران جایگاه ویژه ای داره و همینطور ایران پُرِ از لهجه های شیرین و گویش های مختلف ، شعر گفتن با گویش و لهجه محلی از قدیم توی ایران مورد توجه شاعرا بوده و شعر های زیادی به گویش محلی سروده شده

اینجا میتونید شعر های محلی قشنگی رو که خوندید قرار بدید تا بقیه هم از خوندنش لذت ببرن

فقط اگه کلمه هایی توی شعر هست که معنیش قابل درک نیست ، بی زحمت ترجمش کنید :د

و اسم شاعر هم فراموش نشه

 

[Sepidd]

امی ماران

گیلکی

اَمی ماران گیلکی دوعا کونید
گیلانِ لبظ خودایا صدا کونید
خوشانِ جی جاکی دستانِ ذرهَ
گیله تجربه مرهَ دوا کونید
دوشمنا نفرین و دوستانا دوعا
گوشت و ناخوناَ اَجور سیوا کونید
دمبتو ابریدی آسمان جیر
عروسهِ گریه مرهَ عزا کونید
پسرِه ... دُخترِه ... خانه مرداکهِ
خوشانِ جانَ ذرهَ فیدا کونید
نیشینید پینیک پاره سر تنایی
مرداکِ نیم تنه یاَ قبا کونید
عینهو بسوخته کوسر آدمان
هفت ساله کهنه جورفاَ پا کونید
فچمید وقتی کی آب واغوشتنهِ
آسمان کمراَ دولا کونید
همه تاَ سرده زمستان شبانهِ
موشاَ نقل میانی پیچا کونید
دیهاتِ کل کچلانَ اوسانید
نقلِ من ئی چکِ پادشا کونید
وختی که جوان اونه شین جاهیله
همساده کورکی یاَ کدخودا کونید
آفتابِ زال درون بج بنی وخت
فکر مشهد ذکر کربلا کونید
غریبهَ وقتی دینید بی کس و پوشت
بمیرم یادِ ایمام رضا کونید
نیبه هیچّی اوشانهِ ویرجا اویر
حقاَ حق گید ناحقا نیگا کونید
وختی دیلخور ج سال و زمانه اید
هاَچینهِ هیچّی ر کارِها کونید
دوکونید ئیشکورِ خوردهَ طبجَه
من نانم کو چشم اَمرهَ پا کونید
هرّه پیش وختی هوا خوشی کونهِ
کیشکاناَ دانه دهید بلا کونید
اُردیک وشلختاناَ هولی هولی
ئیشمارید ئی تا ئی تا بجا کونید
تا اَمی جنگلاَ اَربادار دره
غوله چمیایاَ دوشاب پلا کونید
اَمی ماران همه روز زندگی
مرگاَ رخشن گیریدی فنا کونید
دوتا پا دارید دوتام قرضاَ کنید
خانه کاروبارا روبرا کونید
روزی صدبار میریدی زندهَ بیدی
خوشانِ دیناَ اَجور ادا کونید
آشنا غورصه بیگانه دردسر
خوشاناَ صدجوری مبتلا کونید
نیشینید نماز سر روبه خودا
شیونم آخر پسر دوعا کونید
---------------------------------------------------------------------------------------------------
برگردان فارسی
مادران ما
مادرانمان به لهجه ی گیلکی دعا می کنند
و خدا را بهمان لهجه صدا می کنند
زخمهای دستانش را با تجارب
داروی گیاهی دوا می کنند
دشمن را نفرین و دوست را دعا
اینگونه گوشت را از ناخن جدا می کنند
در زیر آسمان ابر دلگرفته اند
گریه هایشان عروسی را عزا می کنند
بخاطر پسر و دختر و مرد خانه ی خود
جان شیرینشان را فدا می کنند
بر سر وصله پاره دوزی که تنهائی می نشینند
قبای مردخانه را کلاه می کنند
همچون آدمهای کوه نشین قحطی دیده
جوراب کهنه ی هفت ساله را بپا می کنند
بگاهی که برای برداشتن آب از چاه خم می شوند
کمر آسمان را می شکنند
در تمام شبهای سرد زمستان
در قصه موش را گربه می کنند
در قصه قدیمی کچلهای روستائی را پادشاه می کنند
وقتی جوانشان جهالت می کند
آنها دختر همسایه را کدخدا و قاضی می کنند
در عرقریزان آفتاب بعدظهر روزدروی برنج
فکر مشهد و ذکر کربلا را دارند
آنگاه که غریبه ای را تنها و بی کس می یابند
بمیرم بیاد امام رضا( ع ) می افتند
هیچ چیز در نزد آنها گُم نمی شود
حق را حق گفته و در مقابل ناحق نگران هستند
وقتی از دست زمانه دلگیرند
بخاطر هیچ چیز بهانه می کنند
دانه های خورده شده برنج را در طبق چوبی
نمیدانم با کدامین چشم پاک می کنند
در مواقعی که هوا نمی بارد نزدیک پاشویه
با دادن دانه به جوجه ها آنها را بلا می کنند
اردک و غازهای محلی را فرا می خوانند
و پس از شمردن یکی یکی به لانه می فرستند
تا وقتی که در جنگل میوه های جنگلی است
با شیره آنها برنج ارزان قیمت را کته می کنند
مادران ما در تمام روزهای زندگی خود
مرگ را به تمسخر گرفته و فنا میکنند
دو پا دارند و دو پای دیگر هم قرض کرده
تا کاستی های خانه را جبران کنند
روزی صدبار می میرند و زنده می شوند
دین خود را اینگونه ادا می کنند
یکطرف غصه آشنا و یکجا دردسر بیگانه
خود را به صدگونه درد مبتلا می کنند
آنگاه که برسر سجاده نماز روی دل بسوی خدا دارند
شیون را نیز دعا می کنند



شیومن فومنی​

 

[Sepidd]

اَچه مَچی خواب

گیلکی

رو به طیران کی خوسم گیلانِ خواباَ دینمه
فوچینم می چوما او کوگا عذاباَ دینمه
می زنای بخواب اَیه مراگه اَ غریبه جا
کله پیش آخرئی روز تی مرگه خواباَ دینمه
اَمی همساده چاکود عمارتِ سه مرتبه
مردمِ خانه ولی من تی قوراباَ دینمه
تی کولا پَشم ناره خنده دآره تی مشتگی
کرتاکرت هچین تی او کفشِ بخواباَ دینمه
دانمه مورام بزه سگه سرم نی وان بینه
هچینی سنگان سر تی چاقو ساباَ دینمه
بشویی کاغذ فاگیفتی نکودی بارواکونی
تا بگم بازار منم تی چله چاباَ دینمه
اوناگم آخر زنای خوابم مرا دس نکشی؟
می ماده بهم خوره تو لا کیتابا دینمه
ترسمه صفیانی بم اَجورکی شب خواب میان
تی مانستان آدم کلّه خراباَ دینمه
همه خو مردِ مرا گول گیدی گول ئیشتاویدی
من تی او نمکیار بساب بساباَ دینمه
نیشته یی می قبر سر کراَ میره آرده یاری
مورده شور خانه تی او دس آسیاباَ دینمه
می دیلاَ غورصه کونه هچین ئی تا سمان پلان
وختی کی سولاخ سولاخ می پاجوراباَ دینمه
درازه روزاَ دری صحرا مرا محل ننی
ج تووبیشتر می کنار تی عکسه قاباَ دینمه
ئی تا روز خانه تکانی ئی تاروز تی گوشورا
ذله یم بسکی همش تی توندِ تاباَ دینمه
می چوقا چلکه چلانه دودٍکه بویا دهه
تی گولاب شیشه ولی مکّه گولاباَ دینمه
من کرا سیلی مرا می دیمه کا سُرخادرم
در عوض بجوش بآموک تی زرده آباَ دینمه
روزی صدبار نیشینم عیزرائیلهِ نامه فادم
فان درم رایا اَکه اونه جواباَ دینمه
گرمه خوابم .... دو خوانه مرا مسافرخانه چی
ویریزم چفه عرق می رختخواباَ دینمه
دمبدم شیطاناَ لانت کونمه خودایا گم
اَکه پس می نازنین احمدگوراباَ دینمه؟
من کی ماشین نارمه موتورچینَه وراگیرم
فورانید گشتِ جاده شکار گوراباَ دینمه
ج هورام واگردمه شم فتاحی ورجا کَلَرم
گمجِ من رفِ جور اربا دوشاباََ دینمه
فردایی بپائیسم پا کُرسی جور تلارِه سر
دسه دسه بچرا دشتگی گاباَ دینمه
بارِجیر چارودارِ پیش کره مهتاب بشوپس
ماسوله قاطرانِ دهن اَلاباَ دینمه
گردانم می فانوساَ شب قلاکولِ صحرایی
اونه کاهو باغ من کاپیش و راباَ دینمه
رقایب روزهِ ره شم چارباغ قبرستانی پوشت
نان و حلوا تُخس کونم اونه صواباَ دینمه
من کی باور نکونم عومر اگه بفا بداشت
فومنِ آغوزکله آشِخ توراباَ دینمه
وختی شید هوا خوشیِ شهرِبجار حصیرشورا
ماسی و مارُخ و مُمتاز و رُباباَ دینمه
دمبتو ابرِ مانستان می دیلاَ گریه دره
دمبدم می پاجیری روبار آباَ دینمه
یانی به ... زاکی هوا دبه می کلّه ئی تا روز؟
فومنِ سه شنبانه آلبالو آباَ دینمه؟
یانی به ... کتل بنم خورشیدی قاوه خانه پیش؟
شیخالی تاوستانِ ورفه دوشاباَ دینمه؟
پاگوشا سونت کونی هفت شب و گازه فورشان
آخ ئی واردِه دیهاتِ عروسی داباَ دینمه؟
ئی شکم تا بخورم اَساَ تراَ نواستنه
فومنِ حلوا کوچیل می دیله باباَ دینمه؟
طیرانِ خوشکله ناناَ چیلیک زنم درجک پوشت
خیابان کلوخ کلوخ دود کباباَ دینمه
شیونی من کی شبان شکر خودا گوشنه خوسم
پس چی واستی گیلانِ اَچه مَچی خواباَ دینمه؟
---------------------------------------------------------------------------------------------------
برگردان فارسی
خواب آشفته
رو به تهران که می خوابم خواب گیلان را می بینم
چشمم را می بندم و گرفتاری آن سامان را می بینم
همسرم را در شهر غربت خواب می بینم که بمن می گوید
آخر روزی خواب مرگت را کنار آتش خواهم دید
او می گوید همسایه ما آپارتمان سه طبقه ساخته
در عوض در خانه ی مردم من شاهد دروغ تو هستم
می گوید کلاهت پشم ندارد و مشتگی ات خنده دار است
تنها صدای سُرخوردن کفشِ بخوابت را می بینم
او می گوید میدانم چاقوی زنگاربسته ات سرِ سگ را هم نخواهد بُرید
تنها سائیدنش را روی سنگها می بینم
او می گوید رفتی و درس خواندی و نگفتی چیز بفروشی
تا من هم شاهد چاپیدنت در بازار باشم
به او می گویم آخر ای زن در خواب هم مرا راحت نمیگذاری؟
دلم بهم می خورد وقتی تو لا کتاب را می بینم
می ترسم دیوانه شوم اینطور که شب در خوابم
مثل تو آدم کلّه خراب را می بینم
همه با شوهر خود گل می گویند و گُل می شنوند
من فقط سائیدن (گردوی) ترا می بینم (برای فسنجان)
نشسته ای و برای سر قبرم برنج آرد می کنی
در خانه ی مرده شوی آسیاب دستی ترا می بینم
دلم از غصه مثل آبکشی می شود
وقتی که جوراب پای خود را سوراخ سوراخ می بینم
در طول روز در حیاط خانه ای و بمن نگاهی نداری
بیشتر از تو در کنارم قاب عکست را می بینم
یک روز خانه تکانی داری و یک روز شستن کثافت
خسته ام از بسکه تلاش ترا می بینم
لباس پشمی روستائی من چرکین است و بوی دود می دهد
امّا در گلاب پاش تو گلاب مکّه را می بینم
من با سیلی صورتم را سرخ نگاه می دارم
امّا در عوض تو صفرایت بجوش می آید
روزی صدبار می نشینم و برای عزرائیل نامه می نویسم
چشم انتظارم چه وقت جوابش بدستم می رسد
در خواب گرم هستم که مسافرخانه چی صدایم می کند
بر می خیزم رختخوابم غرق در عرق است
هردم به شیطان لعنت می فرستم و به خود می گویم
پس چه وقت احمدگوراب آبادی نازنینم را خواهم دید؟
من که ماشین ندارم روی برترک موتورچی ها سوار می شوم
آنها میرانند در جاده ی گشت آبادی شکارگوراب را می بینم
از همان راه برمی گردم ودر آبادی کلرم بمنزل دوستم فتاحی می روم
و در داخل ظرف گِلی او روی طاقچه اربادوشاب (شیره میوه جنگلی) را می بینم
فرداهم در هال چوبی خانه برصندلی چوبی می ایستم
و چرا کردن گاوهای دشت را تماشا می کنم
در شبهای مهتابی جلوتر از چارودار ...
بخار نفس قاطران ماسوله را نگاه می کنم
فانوسم را در شب صحرای آبادی قلعه گُل می گردانم
تا در باغ کاهو حلزون و آب دزدک را ببینم
در روزی که برای مردگان خیرات خواهند داد به قبرستان چهارباغ (واقع در فومن) خواهم رفت
و نان و حلوا قسمت خواهم کرد تا صوابی دیده باشم
من که باور نمی کنم اگر عمر وفائی داشت به
آبادی (آغورکله ی) فومن نزد آقاشیخ ترا خواهم رفت
در روزهای آفتابی وقتی برای شُستن حصیر به شهرِبجار محله ی فومن میروند
من معصومه ماهرخ و ممتاز و رباب را خواهم دید
دلم چونان ابرگرفته هوای گریه دارد
و هر دم زیرپایم رودخانه ایست
یعنی می شود هوای کودکی روزی بسرم بزند
و من در سه شنبه بازار فومن آب آلبالو ببینم؟
آیا می شود در قهوه خانه خورشیدی بر صندلی
بر صندلی کوچک چوبی تابستان برف و دوشابِ(معجون برف و شیره میوه جنگلی) شیخ علی را میل کنم؟
بی آنکه اکنون طمع کرده باشی ... یک شکم سیر
از حلوای کُنجدی فومن که باب دل من است بخورم؟
مراسمی چون دعوت از عروس و داماد و شب هفت بچه و مراسم بیرون آمدن دندان بچه و ختنه
آه می شود دوباره آداب عروسی روستائیان را ببینم ...؟
در پشت پنجره نان خشک تهران را سق میزنم (می خورم)
در حالیکه نظاره گر انبوه دودکباب در خیابانم
شیون من که شکرخدا شبها گرسنه می خوابم
پس چگونه است که (در تهران) خواب آشفته ی گیلان را می بینم؟


شیون فومنی​

 

[amir h]

پاسخ : شعرهایی به لهجه و گویش محلی

يره گه كار مو و تو دره بالا مي گيره
ذره ذره دره عشقت تو دلم جا مي گيره

روز اول به خودم گفتم ايم مثل بقي
حالا كم كم مي بينم كار دره بالا مي گيره

چن شبه واز مث بيس سال پيش ازاي مرغ دلم
تو زمستون بهنه ي سبزه و صحرا مي گيره

چن شبه واز مي دوزم چشمامه تا صبحه به چخت
با بيك سم بيخودي مات ممنه، را مي گيره

تا سحر جل مي زنم خواب به سراغم نمياد
هي دلم مثل بچه بهنه بي جا مي گيره

موگومش هرچي كه مرگت چيه كوفتي! نمگه
عوضش نق مزنه ذكر خدايا مي گيره

پيري و معركه گيري كه مگن كار مويه
دفتر عمر داره صفحه پينجا مي گيره

اون كه عاشق شده پنهون مكنه مثل اويه
كه سوار شتر و پوشتشه دولا مي گيره

كتا كردن دامنار تا بيخ رون مشتي عماد!
ديگه مجنون توي خوب دامن ليلا مي گيره

یره گه : عزیزم
چخت : سقف

عماد خراسانی

 

[AHMADREZA.RS]

پاسخ : شعرهایی به لهجه و گویش محلی

سفره شیراز
از استاد بیژن سمندر

*در این مثنوی سعی شده است اسامی خوراک ها و آلات خوان شیراز آورده شود*

کاشکی دلت یی شبی پرپر کنه

سرنزده یاد سمندر کنه

میگن کمین نیسّی ولی من بازم

سفره شیراز و برت میندازم

اشکنه ربی دوپیازه آلو

کوفته هولو، خورش بادنجون ، کودو

شکر پلو ایور ، شیش انداز اوور

یخنی او ورتر ،‌نون شیراز او ور

نون پادرازی، نون سنگک ، شونه ی

بازاری و هراتی و دون دونه ی

نون کماچ ، نون تنک ، نون گتک

ترخونی و ترتیزک و شملیزک

ایور ترحلوو ، اورش رنگنک

زلیبی نمه ی ، بخورک یی چارک

تلف ایور ، نیوقه قسبک اوور

خرک ایورتر ، حاجی قوتک اوور

کله پاچه ایور ، اوور پاچه پلو

کلم پلو ،‌نرگسی ، قمبر پلو

شامی نخود میون لب تخت اوور

ترشی جاشیر کنار مدبخت اوور

گوشت کوه ی خوب تو کماجدون جدا

کباب کنجه ش دم یخدون جدا

خیارزه و کمبیزه و تربیزه

تربیزه شم گنده تر از کمبیزه

انگور لرکش ، بنه ، قیسی ، مویز

سلف گرفته ، ترو تازه تمیز

چنگال و آش کارده و حلوی کاسه

یی کاسه هم باشه زیر نیمکاسه

یخنی عروس دوماد ، کته ، حراروت

شوربوی لب سوزی که هی بخواد فوت

آشی که ، یی وجب روغن ، روش باشه

یا کوفته ریزیه ی ، تو جوغن روش باشه

زهک کنار دوغ نایب شکن

پنیر خیگ ، چربه ، لولک یی دومن

ماس کیسه ی جا افتاده تابسون

پنیر تازه ی تازه ی کلـــــــــــسون

از کاچی بابونه ، تو ، بابونه پلو

تودوریا ارده شیره ی شت و رو

تو دوریا یی چی دیگه م هس ایه

سیب عروس شده ی ترش مصریه

از ادووا چن تو دونه ی هل جدا

نمک جدا ، گلپر و فلفل جدا

پوی پاتیل باقله آبشن جدا

آسک جدا ، ابزار بیختن جدا

نمک تبرزه ی بیزیده ی پوی الک

بخنی عدس ماشک با او پیازک

تخمک و تخم آبپز و کیالک

کازو و نقل پیرزن ، لواشک

تاره ی پر از یخ و غرابه ی عرق

شیریپ بیریز یخا کنه تق و تق

نسترن و گاو زبون و شاطره

کاسنی و اترج و بهار بهتره

برفو رو وردار کوتراشش بکن

وختی شد آبچوییده یواشش بکن

یه کولوک سرکه شیره م روش بیریز

شدوی که شد،بخور بازم توش بیریز

پوی شود باقّله گوشت وآلو

کنار شل بریونی کپّه ی لیمو

پوی دیگ داغ یتیمک گندنا

کنار آش سبزی شود لوبیا

پوی خره خرمو سه چارک رگاله

ذرت که یی اسم دیگه ش بلاله

دور و بر دوری ماشک نرگسی

کوفته ی سبزی کف ظرفوی مسی

کنار دمپخت هنوزم هه،بهه...

چی هسّ و لوی چی کلّه گنجشکی هه

ملچ ملچ نکن،قتق کن،بخور

چن چنه کن،مهر تو از من نبر​