صورت مسئله رو پاک کردی
من خودم به تازگی با سود های گیاه خواری آشنا شدم ولی این جا متوجه یه چیز نمی شممن رو شاید نشه درست وگان حساب کرد. بیشتر سعی کردم مصرف گوشت پستانداران و پرنده هارو به شدت کاهش بدم اما متاسفانه هنوز برام سخته که لبنیات و غذاهای دریایی رو ترک کنم. اما اینکارم هیچ توجیه منطقی ای نداره و قابل دفاع نیست و باید درست بشه. البته از چرم و ابریشم هم استفاده نمیکنم. آرایشم که لازم نیس برا من!ولی در کل از موضع نظری، وگانیسم رو خیلی موجه تر میدونم.
چنتا مسئله جالب تو این بحث هست:
1- انسان اشرف مخلوقات است و حق کامل برای هر گونه بهره برداری دلخواه از منابع را دارد، فارغ از آثار این کار بر دیگر موجودات
این حرف عریان ترین نوع گونه پرستیه که عمدتا توسط ادیان ابراهیمی تبلیغ شده. اینکه فقط انسان دارای شعور و اگاهی و احساس و...ست که توسط سازنده جهان، اشرف و سرپرست مخلوقات شده و بقیه گونه ها هم سیاه لشکرانی فاقد هر گونه احساس که در خدمت این نقش اصلی(انسان) هستن و برای اون خلق شدن.(البته همین حرف اگر هم درست باشه، کاملا از بی کفایتی خدا حکایت میکنه که نمیتونسته جهان رو بهتر بنا کنه بلکه نیازمند تبعیض و کشتار بوده!) البته افراد دیگه ای هم چنین عقایدی داشتن. مثلا دکارت چون هستی واقعی رو عقل و اگاهی میدونست(می اندیشم پس هستم) و در چندصد سال قبل زندگی میکرد که علم هنوز در جوانی خودش بود، فکر میکرد که حیوانات فاقد هرگونه اگاهین و اونهارو ماشین هایی متحرک میدونست که ازارشون هیچ عیبی نداشت. اخلاقیات گونه پرستانه در افراد زیاد دیگه ای هم وجود داشته مثل ارسطو، کانت و...
اما این توهمات با یک انقلاب علمی، نابود شدن: فرگشت! اینکه ما هم حیوانیم و با بقیه موجودات خویشانوندی داریم. نه اینکه موجوداتی کاملا مجزا باشیم که از بهشت هبوط شده باشن! در واقع نظریه فرگشت، از بهترین مثالهای تاثیر علم بر اخلاقه. چرا که نشون داد حیوانات دیگه هم، بسته به میزان فرگشت پیچیده ترشون، دارای آگاهی و حس رنج هستن و اگه به این دلیل، خودمون رو نسبت به انسانها دارای تکلیف اخلاقی میدونیم، هیچ دلیلی نداره که برای حیوانات هرچه نزدیک تر هم، اینطور نباشه. مخصوصا پستانداران و پرندگان.
بنابراین، نه ما و نه هیچ کس دیگه ای، اشرف و صاحب مخلوقات نیست. بقیه هم اگاهی و حس رنج و لذت دارن، و البته وجودشون هم کاملا مستقل از گونه متاخری مثل ماست. و البته خود این کلمه بهترین و اشرف هم کاملا نسبی و بی معنیه. اشرف در چی؟ سریعترین؟ بزرگترین؟ قوی ترین؟ کوچیک ترین؟ حتی اکه در آگاهی و احساس هم ما از بقیه جانداران پیچیده تر باشیم، این دلیل نمیشه که اوناهم یا ندارن یا خیلی توش ضعیفن. دیدن صحنه ذبح کافیه که بفهمیم اوناهم کاملا این رنج رو حس میکنن!
چون هم اگاهی داریم از این موضوع(یعنی درک اخلاقی داریم و میتونیم متوجه بشیم موجودات زجر میکشن، و این زجر چیز بدیه) و هم میتونیم گیاهخوار بشیم. نه درک و اگاهی کوسه و نه فیزیولوژی بدنیش، بهش اجازه گیاهخواری رو به هیچ وجه نمیدن.
خوب پس فرض موضوع که ما مثل بقیه حیواناتیم و برتری ای نداریم و رد می کنی؟یعنی ما تنها موجودی هستیم که باید سبد غذاییمونو تغییر بدیم؟
ما همچنان "برتری" ای نداریم. اصلا این کلمه در اینباره بی معنیه. برتری در چی؟ سیعتر بودن کلاک برتریه؟ کوچیک بودن؟ و...
ببین من خودم با این قضیه که رشد گوشت خواری جهان رو در خطر میندازه تا حدودی موافقم و به نظرم تنها دلیل منطقی ام همین می تونه باشه و احترامی که برای خودمون قائلیم !
اگه قرار بر نسبی گرایی تا این حد باشه، یک داعشی هم سر بریدن کافر بهش هیچ حس بدی رو منتقل نمیکنه، پس موجهه!
خب اگه شرایط زندگی ای که براشون فراهم کردیم مناسب باشه(نه به مقیاس زیاد زاد و ولد بدیم و در شرایطی نگه داریم که مرگ رو برای سودآوری و افزایش اون محصولات، تسریع بده) فک نمیکنم دستکم از نظر اخلاقی برای خود حیوون، مشکلی باشه.
شاید کمی بهتر از حالت عادی و معمول باشه، ولی همچنان این مشکلاتو داره:
بحث صنعت رو فراموش کنیم ، فرض کنیم استفاده ی شخصیه و شرایط نگهداری خوبه .
من مثل فایده گرایان، اخلاق رو صرفا توی رنج نکشیدن خلاصه نمیکنم(قطعا این یه اصل اخلاقی مهمه. ولی نه همه اخلاق). بر همین اساس، اعمالی مثل کتمان یک حقیقت مهم رو غیر اخلاقی میدونم. بخوام مثال بزنم، شایعه پراکنی در واقع یک دروغ پرداز و کتمان حقیقته که خیلی هم هم با شنیدنش، لذت میبرن! اگه اخلاق رو "فقط" در رنج نکشیدن و لذت بردن خلاصه کنیم، شایعه پراکنی و اینجور دروغ پردازی ها نه تنها غیر اخلاقی نخواهند بود بلکه خیلی هم خوبن چون باعث لذت مردم میشن. ولی من اخلاق رو در این مورد خلاصه نمیکنم و به همین دلیل، مسئله شایعه پراکنی و تجاوز بدون فهمیدن طرف رو کاملا غیر اخلاقی میدونم و در این باره هم کاملا یک ماتریالیستم و به هیچگونه دلایل دینی ای متوسل نمیشم.
بالا جواب این بخش رو هم دادم.
اگه اون موجود گیاه باشه چی؟ خیلی وقتا شرایط نامناسبی به گیاهان تحمیل میشه ، مثلا ممکنه از جفت گیری اونها جلو گیری بشه چون قسمت های دیگه ای به جز میوه و‌دانه اونها برامون مهمه و یا اینکه استفاده ازشون موجب مرگشون بشه(برخی ادیان در شرق آسیا استفاده از ریشه ی گیاهان هم ممنوع می دونن)
خوب باید اعتراف کنم هدفم بیش از اینکه عملی بودن باشه صرفا روشن شدن بیشتر جنبه های این مسئله هست و اینکه میشه تعصب زیادی نداشت در مورد گوشت و گیاه خوردن !! شما ام اگه دوست دارید روشن تر بشه و در این مورد حرف بزنید جواب بدید . همین !اجباری نیست
من بین انسان و حیوان و گیاه یه مرز خیلی خیلی قاطع نمیکشم. در اینباره بیشتر به یک "پیوستار" معتقدم. بر همین اساس، هیچوقت نمیگم "گیاخواری اخلاقیه" بلکه میگم "گیاهخواری از گوشتخواری اخلاقی تره". به این معنی که در گیاهخواری هم میشه تا حدی مشکلاتی پیدا کرد. بالاخره گیاهان هم موجودات زنده ای هستن و میتونن برخی چیزهارو حس کنن. به همین دلیل حتی خودِ گیاخواری رو هم میشه طبقه بندی کرد و بگیم که فروتیسم(میوه خواری) اخلاقی تر از گیاهخواری ایه که گیاهان رو میکشه. ولی وقتی قراره برای یک رفتار جمعی صحبت کنیم، باید واقع بین تر باشیم و فاصله هایی هم از حالت آرمانی بگیریم. به همین دلیل، به عنوان یک الترناتیو عملی، حتی شاید مجبور باشیم از موجودات با خودآگاهی کمتر مثل حشرات و صدف ها و...هم در کنار گیاهان استفاده کنیم که منابع پاکی برای تامین مواد مغذی بدن هم هستن.
بین گوشتخواری و گیاهخواری تفاوت واضح و بزرگی هست(ولی نه چندان "مطلق")، و به خودِ سوالتون هم جواب دادم.
